Πώς να βοηθήσω το μωρό μου να μιλήσει πιο γρήγορα
Δημοσιεύθηκε στις | Τελευταία Ενημέρωση
Πρόκειται για ένα θέμα – από τα πολλά- που αγχώνει τους νέους γονείς. «Πότε θα μιλήσει το παιδί μου;», «Πώς θα βοηθήσω το παιδί μου να μιλήσει γρήγορα;», είναι μερικές από τις ερωτήσεις που ακούγονται πολύ συχνά, ειδικά απ’ όσους γίνονται για πρώτη φορά γονείς.
Δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει τη χαρά που νιώθουν οι γονείς όταν το παιδί τους μιλάει για πρώτη φορά. Όταν λέει εκείνες τις λεξούλες που δείχνουν ότι μόλις έκανε το επόμενο βήμα. Μάλιστα, οι περισσότεροι το περιμένουν πως και πως και ανυπομονούν για τη στιγμή της λέξης «μαμά» ή «μπαμπά» που θα ακουστεί από το στόμα του μωρού τους.
Σύμφωνα με τους αναπτυξιολόγους, ένα μωρό 18 μηνών μπορεί να λέει 2-3 καθαρές λέξεις, μπορεί όμως και όχι. Οι ειδικοί συμφωνούν, μάλιστα, πως ο εκφραστικός λόγος στα αγόρια μπορεί να καθυστερήσει μερικούς μήνες σε σχέση με τα κορίτσια. Υπάρχουν βέβαια και τα παιδιά - θαύματα που μπορούν να διατυπώσουν μία φράση με τρεις λέξεις από την ηλικία των οκτώ μηνών!
Με βάση επιστημονικά δεδομένα, ο μέσος όρος λέξεων που πρέπει να παράγει ένα δίχρονο παιδί κυμαίνεται γύρω στις 200-250 λέξεις.
Σύμφωνα με την παγκόσμια βιβλιογραφία ένα ποσοστό περίπου 15% των παιδιών ηλικίας 2-21/2 χρόνων παρουσιάζει καθυστέρηση στην ομιλία. Οι έρευνες έχουν δείξει επίσης, ότι ενώ αρκετά παιδιά με καθυστέρηση στην ομιλία ξεπερνούν το πρόβλημά τους σε ηλικία 3 χρόνων, πολλά άλλα συνεχίζουν να παρουσιάζουν γλωσσικές διαταραχές που αργότερα εμφανίζονται με μορφή μαθησιακής δυσκολίας . Άρα, η αργοπορημένη έναρξη της έκφρασης λόγου σε νήπια θεωρείται παράγοντας «επικινδυνότητας» διότι μπορεί να αποφέρει μακρόχρονα γλωσσικά ελλείμματα, μαθησιακές δυσκολίες και ακαδημαϊκή αποτυχία.
Ωστόσο, οι γιατροί επιμένουν ότι κάθε παιδί έχει το δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Κάποια παιδιά μιλούν πιο γρήγορα ενώ κάποια άλλα θέλουν τον χρόνο τους.
Αν νιώθετε ότι το παιδί λέει λίγες λεξούλες ή αν θέλετε απλά να δώσετε μια ώθηση στην ομιλία, υπάρχουν μερικοί τρόποι που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα διευρύνουν το λεξιλόγιό του και θα το βοηθήσουν να μιλήσει πιο ολοκληρωμένα.
Συμβουλές για να μιλήσει το μωρό πιο γρήγορα:
Μιλήστε του από νωρίς
Δεν χρειάζεται να περιμένετε το μωρό να έχει πει τις πρώτες του λεξούλες. Θα πρέπει να μιλάτε στο μωρό σας από την αρχή - και από τη στιγμή που θα είναι στην κοιλίτσα σας. Με αυτόν τον τρόπο, το μωρό σας όχι μόνο σας αναγνωρίζει, αλλά δημιουργείται και ένας ισχυρός δεσμός. Η πρόωρη ομιλία βοηθά επίσης τα μωρά να αναπτύξουν ένα μεγάλο λεξιλόγιο και να εξοικειωθούν με τις λέξεις.
Μιλήστε απευθείας στο μωρό σας
Σίγουρα το παιδί σας δέχεται πολλά γλωσσικά ερεθίσματα ακούγοντας εσάς να μιλάτε καθημερινά. Ωστόσο η καλύτερη εξάσκηση είναι για το παιδί σας να συμμετέχει το ίδιο στη συζήτηση. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να επιδιώκετε να συζητάτε κατά τη διάρκεια της ημέρας μαζί του και να του ενθαρρύνετε την επιθυμία. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσετε και ισχυρότερους συναισθηματικούς δεσμούς.
Να του λέτε τα πάντα
Ενημερώνετε το παιδί σας ό,τι και αν κάνετε. «Τώρα είναι ώρα για ύπνο αγάπη μου!», «Τώρα θα κάνουμε μπανάκι». Έτσι καταλαβαίνει τι ακριβώς του λέτε και γνωρίζει τι θα επακολουθήσει. Κρατήστε το ενήμερο για όλα όσα πρόκειται να κάνετε μαζί του.
Περιγράψτε
Εάν αισθάνεστε πως δεν ξέρετε τι άλλο να πείτε προκειμένου να προσφέρετε γλωσσικά ερεθίσματα στο παιδί σας ξεκινήστε να περιγράφετε τις κινήσεις σας π.χ. όταν βγάζετε τα πιάτα από το πλυντήριο, όταν μαγειρεύετε κ.ο.κ. Κάντε μία βόλτα και περιγράψτε τα πράγματα που υπάρχουν γύρω σας, τελικά θα συνειδητοποιήσετε πως έχετε τόσα πολλά να πείτε.
Μιλήστε ενθαρρυντικά
Ενθαρρύνετε την προσπάθεια του μωρού σας να μιλήσει ακόμα και αν αυτό που λέει είναι λάθος. Όταν χρησιμοποιείτε πολλές διορθώσεις ή ασκείτε κριτική, περνάτε το μήνυμα πως οι γλωσσικές απόπειρες που κάνει είναι «λανθασμένες» – ίσως έτσι αισθανθεί λιγότερο πρόθυμο να κάνει προσπάθεια στο μέλλον.
Παίξτε το «τηλέφωνο»
Χρησιμοποιήστε ένα ψεύτικο τηλέφωνο και πάρτε ο ένας τον άλλον εναλλάξ τηλέφωνο, κουβεντιάζοντας για διάφορα θέματα. Αυτό θα βοηθήσει πολύ το παιδί σας να αντιληφθεί την επικοινωνιακή περίσταση στην οποία βρίσκεται και θα ανταποκριθεί με μεγάλη προθυμία.
Υπάρχουν όμως και κάποια συνηθισμένα λάθη που κάνουν οι γονείς μέσα στην αγωνία και τον πανικό τους προκειμένου το παιδί τους να αρχίσει να επικοινωνεί και φέρουν το αντίθετο αποτέλεσμα.
Ιδού τι δεν πρέπει να κάνετε:
Σταματήστε να τους κάνετε συνεχώς ερωτήσεις
Για παράδειγμα μπορεί να έχετε πάει βόλτα στο πάρκο και να συναντήσετε ένα ωραίο σκυλάκι και αμέσως να ξεκινήσετε ερωτήσεις τύπου: « Ποιο ζώο είναι αυτό;, Τι ήχο βγάζει;, Θέλεις να παίξουμε μαζί του;». Όλες αυτές οι απορίες ταυτόχρονα δημιουργούν μια εξάντληση και μια σύγχυση στο παιδί καθώς δεν ξέρει σε τι να συγκεντρωθεί πρώτο, με αποτέλεσμα να μην απαντάει σε τίποτα από τα παραπάνω. Τα νήπια συγκεκριμένα, υποστηρίζουν οι ειδικοί ότι με τις ερωτήσεις πιέζονται και τείνουν να περιορίζουν τις λεκτικές τους αλληλεπιδράσεις. Για αυτό πιο λειτουργικό θα ήταν να γίνεται μια ερώτηση που θα συνοδεύεται από κάποια σχόλια προκειμένου το παιδία να αισθανθεί ότι όντως μιλάτε και όχι ότι περνάει καποιου είδους τεστ. Δηλαδή την επόμενη φορά εξηγήστε του ποιος είναι ο σκύλος και τι ήχο βγάζει και περιμένετε να δείτε την αντίδραση του και την κατανόηση επάνω στο θέμα. Έτσι θα μάθει σίγουρα νέες λέξεις χωρίς το άγχος.
Μη λέτε συνεχώς «Πες…»
Συνεχώς προτρέπετε το παιδί σας να λέει πράγματα που θεωρείται πως πλέον γνωρίζει και απλώς χρειάζεται να κάνει εξάσκηση. Βλέπετε ένα γνωστό στο δρόμο και αμέσως θα του πείτε: «Πες γεια» ή έρχεται επίσκεψη στο σπίτι η γιαγιά και πάλι θα πείτε: «Πες γιαγιά». Όλη αυτή λοιπόν η κατάσταση δημιουργεί μια τεράστια πίεση στο παιδί. Μην χρησιμοποιείτε τη λέξη «πες». Καλύτερο είναι να επαναλαμβάνετε έως πέντε φορές τη λέξη στην οποία θέλετε να εστιάσουν προσθέτοντας παράλληλα και κάποια σχόλια ώστε να νιώθει το παιδί ότι επικοινωνείτε.
Μην κλέβετε ευκαιρίες επικοινωνίας από το παιδί σας
Οι επιστήμονες ισχυρίζονται πως αυτό είναι το πιο συχνό σφάλμα των γονέων και δεν τους φαίνεται καθόλου παράξενο. Έχει να κάνει με τη φύση του γονέα και την ανάγκη του να προστατεύσει το παιδί που έφερε στον κόσμο προλαβαίνοντας όλες του τις ανάγκες και προσφέροντας του ό,τι θέλει πριν καν εκείνο το ζητήσει. Αυτό όμως του στερεί την δυνατότητα να επικοινωνήσει μαζί τους και να κάνει φανερό και ευδιάκριτο αυτό που επιθυμεί τη δεδομένη στιγμή. Περισσότερο θα βοηθήσει να το αφήσετε ελεύθερο να κάνει εκείνο κάποια κίνηση ή κάποιον ήχο προκειμένου να σας δείξει τι θέλει σε μια συνθήκη βέβαια που θα έχετε προσχεδιάσει βάζοντας στη σειρά πχ διάφορα παιχνίδια πιο μακριά από το ίδιο. Έτσι θα έχετε την ευκαιρία να αφήσετε το παιδί σας να σας δείξει πρώτο τι ακριβώς χρειάζεται.
Σταματήστε να βιάζεστε διδάσκοντας πράγματα που δεν είναι για την ηλικία του
Σίγουρα ομολογουμένως είναι ωραίο το παιδί σας να ξέρει να μετράει μέχρι το δέκα ή να ξεχωρίζει τα χρώματα στο ουράνιο τόξο αλλά πραγματικά δεν είναι το ζητούμενο. Αυτό που όντως χρειάζεται είναι η απόκτηση βάσεων ώστε να μπορεί να επικοινωνήσει μαζί και να καταλαβαίνετε τι σας ζητάει και πως όταν θέλει να πιει νερό. Για αυτό επικεντρωθείτε πρώτα στις λειτουργικές κατηγορίες των λέξεων που αφορούν αντικείμενα και ενέργειες έτσι ώστε να μειώσετε το άγχος και να υπάρχει μια σταθερή αυξητική πορεία ως προς το λεξιλόγιο τους. Για αρχή ας μάθουν να συνδυάζουν το νεύμα με τη λέξη «γεια» και όλα τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν, μην ανησυχείτε.
Σταματήστε να περιμένετε πολλά πολύ σύντομα
Οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως η γλωσσική ανάπτυξη ακολουθεί μια ιεραρχία για αυτό στην αρχή ακούμε τις πρώτες μεμονωμένες λέξεις και έπειτα προχωράμε αργά σε φράσεις, σε φράσεις 3 λέξεων και πιο ύστερα σε μια συνομιλία. Και όλη αυτή η διαδικασία είναι απολύτως φυσιολογική για αυτό μην προσπερνάτε τα επίπεδα. Δώστε χρόνο στο παιδί σας να καταλάβει πως είστε μαζί του και πως θα συνεργαστείτε προκειμένου να πάτε στο επόμενο επίπεδο.
Η λεκτική δεν είναι η μοναδική μορφή επικοινωνίας και σίγουρα τα παιδιά σε εκείνη την ηλικία προτιμούν και την εξωλεκτική που περιέχει χειρονομίες, εκφράσεις του προσώπου και ήχους. Μην παραβλέπετε λοιπόν αυτό το είδος επικοινωνίας τους στην αγωνία σας να αρχίσουν να μιλάνε γιατί χάνετε το σημαντικό, ήδη επικοινωνούν μαζί σας.
Να θυμάστε ότι το παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση και όχι πίεση για να μιλήσει ενώ δεν είναι ακόμη έτοιμο. Και φυσικά για οποιαδήποτε ανησυχία ή απορία επικοινωνήστε με τον γιατρό σας.
Διαβάστε επίσης:
Οι δυσκολίες λόγου μπορεί να οδηγήσουν σε μαθησιακές δυσκολίες
Και όμως! Υπάρχουν 5 λάθη που κάνετε εσείς και το παιδί σας δεν έχει μιλήσει ακόμα!
