Σοκ στην Ιρλανδία: Τρομακτικό σκάνδαλο κακοποίησης ανύπαντρων μητέρων και μωρών
Δημοσιεύθηκε στις
«Εθνική ντροπή». «Οι τάφοι της αθωότητας». «Ας αναπαυθούν πλέον εν ειρήνη». Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων στην Ιρλανδία μετά την αποκάλυψη ότι 9.000 μωρά και παιδιά πέθαναν από το 1922 μέχρι το 1998, σε ιδρύματα που φιλοξενούσαν ανύπαντρες μητέρες και ορφανά.
Επιμέλεια: Μαργαρίτα Αργυροπούλου
Σοκ έχει προκαλέσει στην κοινή γνώμη της Ιρλανδίας η αποκάλυψη σε μεγάλα μέσα ενημέρωσης για χιλιάδες παιδιά που έχασαν τη ζωή τους σε ιδρύματα - κολαστήρια της Καθολικής Εκκλησίας της Ιρλανδίας, που υποτίθεται φρόντιζαν ανύπαντρες μητέρες και τα παιδιά τους.
Εξεταστική επιτροπή που ερευνούσε το σκάνδαλο πρώην οικοτροφείων αποκάλυψε βάναυσες συνθήκες διαβίωσης και ένα ασύλληπτο ποσοστό θνησιμότητας.
Η έκθεση, η οποία ερεύνησε 18 αποκαλούμενα οικοτροφεία για μητέρες και βρέφη, όπου οι έγκυες γυναίκες κρύβονταν από την κοινωνία για δεκαετίες, είναι η τελευταία έκθεση σε μια σειρά που έχουν ανατεθεί από την κυβέρνηση και αποκαλύπτουν ορισμένες από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας.
Συγγενικά πρόσωπα κατηγορούσαν ότι τα βρέφη είχαν υποστεί κακομεταχείριση επειδή γεννήθηκαν από ανύπαντρες γυναίκες, οι οποίες, όπως τα παιδιά τους, θεωρούνταν στίγμα στην εικόνα της Ιρλανδίας ως ένα ευσεβές καθολικό κράτος.
Κρατικά αρχεία δείχνουν ότι το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών σε αυτά τα οικοτροφεία όπου δεκάδες χιλιάδες γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων θυμάτων βιασμού, στάλθηκαν να γεννήσουν, ήταν συχνά πενταπλάσιο συγκριτικά με το ποσοστό εκείνων που γεννήθηκαν από παντρεμένους γονείς.
Διαχειριζόμενα από μοναχές και το ιρλανδικό κράτος, αυτά τα ιδρύματα, που λειτουργούσαν έως το 1998, δέχονταν νεαρά κορίτσια και νεαρές γυναίκες που είχαν απορριφθεί από τις οικογένειές τους. Θεωρούμενα νόθα, τα παιδιά που γεννήθηκαν εκεί χωρίζονταν συχνά από τις μητέρες τους και στη συνέχεια δίνονταν για υιοθεσία, διακόπτοντας όλους τους δεσμούς με τις βιολογικές οικογένειές τους.
Πέθαναν 9.000 παιδιά
Περίπου 56.000 γυναίκες και 57.000 παιδιά έμειναν ή γεννήθηκαν σε τέτοιες δομές από το 1922 μέχρι το 1998, όταν έκλεισε και η τελευταία.
Εκτιμάται ότι 9.000 παιδιά, το 15% του συνόλου, πέθαναν λόγω, μεταξύ άλλων, της παραμέλησης, της κακής διατροφής και της ακραίας λιτότητας. Αντί να σώσουν τις ζωές παιδιών, που θεωρούνται «παράνομα», «μείωσαν σημαντικά τις προοπτικές επιβίωσής τους».
H Ιρλανδία είχε μια εντελώς στρεβλή στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα και τις σεξουαλικές σχέσεις, όπως αναφέρει η έκθεση.
Σοκαριστικές αποκαλύψεις
Η έρευνα ξεκίνησε μετά από αποκάλυψη του 2014 σχετικά με το γεγονός ότι δεν υπήρχαν αρχεία ταφής για σχεδόν 800 παιδιά, τα οποία που πέθαναν στο οικοτροφείο «Σπίτι», που διοικούνταν από τις καλόγριες Bon Secours στο Τουάμ. Οι ανασκαφές έφεραν στο φως μια υπόγεια δομή, χωρισμένη σε 20 θαλάμους και γεμάτη με ανθρώπινα οστά.
Η επιτροπή αποκάλυψε κι άλλες φρικαλέες περιπτώσεις, όπως τη δομή του Bessborough στην Κομητεία Κορκ, όπου τα τρία τέταρτα των μωρών που γεννήθηκαν ή εισήχθησαν το 1943 πέθαναν.
Ερευνητές βρήκαν ανθρώπινα λείψανα και σε ανασκαφή στο οικοτροφείο του Sean Ross στην Κομητεία Τιπερέρι. Εκεί τα βρέφη βρέθηκαν σε φέρετρα. «Όλα τα άτομα ήταν κάτω του ενός έτους» διαπιστώνει η έκθεση.
Η επιτροπή επιρρίπτει την ευθύνη κυρίως στους πατέρες των παιδιών και τις οικογένειες των γυναικών, που δεν ήθελαν τα παιδιά εκτός γάμου, στη μισαλλοδοξία και το βαθύ συντηρητισμό του κράτος και των εκκλησιών.
Όπως υπογραμμίζεται, οι μητέρες μπορεί να μην υποχρεώθηκαν να καταφύγουν στις δομές, αλλά πολλές φορές δεν είχαν άλλη επιλογή. Αλλά τα σπίτια υποτίθεται πως πρόσφεραν καταφύγιο, όταν δεν το έκαναν οι οικογένειες των γυναικών.
H Αμνηστία προέτρεψε τη Βόρεια Ιρλανδία, η οποία είχε πάνω από δώδεκα «σπίτια» άγαμων μητέρων και μωρών υπό διοίκηση καθολικών και προτεσταντικών εκκλησιών, να πραγματοποιήσει τη δική της έρευνα.
Ο πρωθυπουργός θα ζητήσει συγγνώμη
Ο πρωθυπουργός Μίχαλ Μάρτιν ανακοίνωσε ότι θα ζητήσει επίσημη «συγγνώμη» εκ μέρους του ιρλανδικού κράτους από όσους επλήγησαν από το σκάνδαλο, θα παράσχει οικονομική στήριξη και θα εισαγάγει νόμους για την υποστήριξη της εκταφής και, όπου είναι δυνατόν, του εντοπισμού λειψάνων, ανέφερε η κυβέρνηση σε ανακοίνωσή της.
Η έκθεση περιγράφει ένα «σκοτεινό και ντροπιαστικό κεφάλαιο στην πρόσφατη ιστορία της Ιρλανδίας», είπε ο πρωθυπουργός και επισήμανε την «κουλτούρα του μισογυνισμού» που γνωρίζει η χώρα για «αρκετές δεκαετίες». Υπογράμμισε ιδιαίτερα τη «σοβαρή και συστηματική διάκριση κατά των γυναικών, ιδίως εκείνων που γέννησαν εκτός γάμου».
«Είχαμε μια εντελώς παραμορφωμένη στάση απέναντι στη σεξουαλικότητα και την ιδιωτικότητα», μια «δυσλειτουργία» για την οποία «οι νέες μητέρες και οι γιοι και οι κόρες τους» σε αυτά τα ιδρύματα «αναγκάστηκαν να πληρώσουν ένα φοβερό τίμημα», πρόσθεσε ο Μάρτιν.
Η φήμη της Εκκλησίας στην Ιρλανδία, όπως μεταδίδει το ΑΠΕ, έχει κηλιδωθεί από σειρά σκανδάλων για παιδόφιλους ιερείς, κακοποιήσεις σε πτωχοκομεία, αναγκαστικές υιοθεσίες βρεφών και άλλα οδυνηρά θέματα.
Ο Πάπας Φραγκίσκος ζήτησε «συγχώρεση» για τον ρόλο της Εκκλησίας στα σκάνδαλα κατά τη διάρκεια της πρώτης παπικής επίσκεψης στη χώρα το 2018, μετά από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες.
