Μήπως έχει τικ;

Δημοσιεύθηκε στις | Τελευταία Ενημέρωση

Μήπως έχει τικ;Οι «περίεργες» επαναλαμβανόμενες κινήσεις συναντώνται συχνά στην παιδική ηλικία χωρίς λόγο καθώς όπως λένε τα παιδιά «έρχονται από μόνες τους». Οι ειδικοί μας εξηγούν:

 


Τι είναι οι στερεοτυπίες; 

Οι πιο σύνθετες στερεοτυπίες παρουσιάζονται συνήθως πριν τα 2 έτη.  Περί των 1/3 αυτών των παιδιών σταματούν μεγαλώνοντας είτε σε ένα είτε σε 8-9 χρόνια. Στα υπόλοιπα παιδιά οι στερεοτυπίες μπορεί να παραμείνουν αλλά πολύ ηπιότερες ενώ σε ένα μικρό ποσοστό μπορεί να επιδεiνωθούν.

Οι στερεοτυπίες μπορεί να οδηγήσουν ένα μεγαλύτερο παιδί σε στιγματισμό και να δημιουργήσουν αμηχανία και άγχος στους γονείς του. Οφείλονται σε διαφορές στη νευροχημεία στον εγκέφαλο κάποιων παιδιών και πυροδοτούνται από τη χαρά και τον ενθουσιασμό, ενώ η έντονη συγκέντρωση σε κάτι που τα ενδιαφέρει,  η κούραση ή το άγχος-η νευρικότητα επίσης μπορεί να τις προκαλέσουν. Μερικές φορές στερεοτυπίες παρατηρούνται και στον ύπνο.

 

Παρακάτω περιγράφονται κάποιες πρωτοπαθείς στερεοτυπίες (αυτές δηλαδή που παρατηρούνται σε παιδιά χωρίς υποκείμενες νευρολογικές ή αναπτυξιακές διαταραχές) ξεκινώντας από μικρή βρεφική ηλικία και προχωρώντας προς μεγαλύτερα παιδιά:

 

  • Το πιπίλισμα του αντίχειρα/του χεριού, η πιο συνήθης και πιο πρώιμη στερεοτυπία. Αν επιμείνει μετά τα 4 έτη μπορεί να οδηγήσει σε ορθοδοντικά προβλήματα, δυσμορφίες δακτύλων και σε κοινωνικό στιγματισμό.

 

  • Το κτύπημα του κεφαλιού στον τοίχο ή στο κρεβάτι, σχετίζεται συχνά. Με περιόδους οδοντοφυΐας, ωτίτιδων ή με ξεσπάσματα οργής (temper tantrums). Μπορεί να οδηγήσει σε καρούμπαλα ή μελανιές αλλά σπάνια σε σοβαρές κακώσεις.

 

  • Η ρυθμική κίνηση του κορμού μπρος-πίσω ή δεξιά αριστερά παρατηρείται συνήθως πριν να κοιμηθεί το παιδί ή μόλος ξυπνήσει.

 

  • Η πιο συχνή στερεοτυπία που παρατηρείται σε ένα μεγαλύτερο παιδί: Να τρώει τα νύχια του. Οδηγεί σε αισθητικά προβλήματα αλλά και μολύνσεις (παρωνυχίες, ονυχομυκητιάσεις). Αυξάνεται  σε περιόδους άγχους-στρες.

 

  • Η τριχοτιλλομανία είανι το επαναλαμβανόμενο τύλιγμα και τράβηγμα των τριχών στο κεφάλι κυρίως αλλά και στα βλέφαρα, στα φρύδια ή στο εφήβαιο.  Το τρίξιμο των δοντιών μπορεί να συμβεί υποσυνείδητα, κυρίως τη νύκτα. Μπορεί να οδηγήσει σε οδοντιατρικά προβλήματα αλλά και πόνο στη γνάθο (σαγόνι), κεφαλαλγία και πόνο στον αυχένα.

 

Τι είναι τα τικ; 

Άλλες ακούσιες κινήσεις που μοιάζουν με τις στερεοτυπίες είναι τα τικ. Τα τικ είναι γρήγορες, επαναληπτικές ακούσιες κινήσεις που αφορούν το πρόσωπο (ανοιγοκλείσιμο ματιών, σούφρωμα χειλιών) ή άλλα μέρη του σώματος ή και κραυγές, φωνές, βήξιμο που παρουσιάζονται γρήγορα και επαναληπτικά. Τα εμφανίζουν περίπου 15% των παιδιών, στη σχολικά, αλλά και προσχολική ηλικία και συνήθως διαρκούν μόνο λίγες εβδομάδες ή μήνες.

Τα τικ όμως παρουσιάζονται συνήθως σε μεγαλύτερη ηλικία, έχουν μεγαλύτερη ποικιλία σε κινήσεις και ρυθμό και είναι συνήθως πιο σύντομα από τις στερεοτυπίες. Επίσης οι στερεοτυπίες, σε αντίθεση με τα τικ ελέγχονται από το παιδί ( δεν νιώθει όπως πριν το τικ μια ακατανίκητη επιθυμία να προχωρήσει σε αυτή την κίνηση και μια σημαντική ανακούφιση μετά την κίνηση) και στις περισσότερες περιπτώσεις σταματούν αν αποσπάσουμε την προσοχή του παιδιού.

 

Τρόποι αντιμετώπισης 

 

  • Με τη συμβολή του ειδικού παιδιάτρου-αναπτυξιολόγου μπορεί να γίνει διάγνωση της κατάστασης και να δοθούν οι σχετικές οδηγίες στους γονείς έτσι ώστε να χειριστούν μια κατάσταση που δημιουργεί αμηχανία στο παιδί και όχι να την εντείνουν λόγω του δικού τους άγχους, οδηγώντας έτσι το παιδί σε άφυλο κύκλο. Έτσι συνειδητοποιούν ότι δεν πρέπει να ντρέπονται αλλά να συζητούν με το παιδί ήρεμα, να του εξηγούν με απλό τρόπο τι συμβαίνει και να το βοηθούν να ξεπεράσει τον φόβο του σχετικά με τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις που κάνει άθελα του.

 

  • Είναι χρήσιμο να προσπαθήσουν να διακρίνουν ίχνη πίεσης ή άγχους στο παιδί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το παιδί με τικ ή στερεοτυπίες θα πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από τα άλλα παιδιά, δηλαδή να το λυπόμαστε και να μην του θέτουμε τα ίδια όρια.

 

  • Η ενημέρωση όλων των γονέων και όχι μόνο όσων τα παιδιά εμφανίζουν «αυτές τι περίεργες κινήσεις» βοηθά και στην αύξηση της κοινωνικής ευαισθησίας και την αποφυγή του κοινωνικού στιγματισμού και του σχολικού εκφοβισμού που αποτελεί μάστιγα της εποχής μας.

 

 

  • Οι στερεοτυπίες παρατηρούνται σε  20-50% των παιδιών, με υπεροχή των αγοριών, ενώ σε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές είναι πιο συχνές.

 

Διαβάστε περισσότερα στο www.paidimag.gr.