Kαι πού είναι τώρα ο παππούς;

Ο θάνατος του παππού ή της γιαγιάς είναι ένα γεγονός που μπορεί να επηρεάσει βαθιά τη ζωή ενός παιδιού ιδιαίτερα αν συναναστρέφεται τα συγκεκριμένα πρόσωπα συχνά και παίζουν ενεργό ρόλο στη ζωή του. Συνήθως οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται ότι και τα παιδιά θρηνούν από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, γιατί εκφράζουν το θρήνο τους με διαφορετικούς τρόπους απ’ ότι οι ενήλικες ενώ ταυτόχρονα μπορεί να έχουν πολλές απορίες.

Το λάθος: Συχνά οι γονείς θέλοντας να προστατεύσουν τα παιδιά από τον πόνο, αρνούνται να αναγνωρίσουν ότι και αυτά θρηνούν ή τους μαθαίνουν να απωθούν το θρήνο τους. Έτσι, όμως, το μόνο που καταφέρνουν είναι να δυσκολεύουν την προσαρμογή τους, τόσο στην συγκεκριμένη απώλεια, όσο και σε άλλες απώλειες της ζωής.

Κάθε παιδί έχει το δικό του τρόπο να θρηνεί. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος. Ο θρήνος είναι η απόλυτα φυσιολογική αντίδραση του παιδιού καθώς προσπαθεί να αποδεχθεί την πραγματικότητα της απώλειας και να προσαρμοστεί σ' αυτήν. Καθώς δενμπορούν ν' αντέξουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τα οδυνηρά συναισθήματα, τα παιδιά θρηνούν με δόσεις. Έτσι, ενώ τη μια στιγμή μπορεί να είναι θλιμμένα, την αμέσως επόμενη παίζουν ή γελούν. Αυτό δεν σημαίνει ότι αδιαφορούν ή ότι το έχουν "ξεπεράσει".

Πώς να το χειριστείτε:

Μην κρύβετε το γεγονός. Συνήθως τα παιδιά έχουν μεγαλύτερη εξοικείωση με την έννοια του θανάτου απ' όσο νομίζουμε. Ο θάνατος υπάρχει μέσα στα παραμύθια, στα παιχνίδια τους και στην καθημερινή τους ζωή. Η απόκρυψη της πραγματικότητας ή παροχή ψεύτικων πληροφοριών ή η καθυστέρηση της αναγγελίας του γεγονότος αντί να προστατεύσει το παιδί, του δημιουργεί σύγχυση, ανασφάλεια και φόβο. Η σιωπή τα κάνει να αισθάνονται μόνα και αποκομμένα από την υπόλοιπη οικογένεια, τα αναγκάζει να κλειστούν στον εαυτό τους και να δώσουν τις δικές τους ερμηνείες που, συχνά, είναι πιο τρομακτικές από την ίδια την πραγματικότητα.

Χρησιμοποιείστε  σωστές λέξεις. Στα πολύ μικρά παιδιά πρέπει να μιλάμε με τρόπο πολύ απλό, σαφή και κυριολεκτικό Αν, για παράδειγμα, πούμε σε ένα παιδί 4 ετών «ο παππούς έφυγε» το πιθανότερο είναι να νομίσει ότι ο παππούς του έφυγε από το σπίτι και το εγκατάλειψε. Προτιμήστε να πείτε «πέθανε» ή«θάνατος» αντί για μεταφορικές και ασαφείς εκφράσεις όπως «χάθηκε» «έφυγε», «τον πήρε ο Θεός» ή «κοιμήθηκε» για να βοηθήσετε το παιδί να καταλάβει ότι  ο θάνατος είναι ένα οριστικό γεγονός.

Μην ωραιοποιείτε τη μετά θάνατον ζωή.  Αν του πείτε ότι η γιαγιά είναι σε έναν κόσμο όμορφο και ιδανικό μπορεί να το μπερδέψετε και να προκύψουν πρόσθετα προβλήματα. Όποιες κι αν είναι οι θρησκευτικές ή μεταφυσικές σας πεποιθήσεις, το καλύτερο που μπορείτε να πείτε είναι ότι κανείς δεν ξέρει ακριβώς πως είναι η ζωή μετά και ότι κανείς δεν έχει γυρίσει από εκεί για να μας πει.

Μην αλλάζετε κουβέντα όταν το παιδί εκφράζει τα συναισθήματά του για το θέμα. Επίσης μη διστάζετε να φανερώσετε κι εσείς πως αισθάνεστε ή ακόμα και να κλάψετε μπροστά του. Έτσι το διδάσκετε πως να φανερώνει αλλά και να εκτονώνει τη λύπη του.

Διατηρήστε την ανάμνηση ζωντανή. Μην αποφεύγετε να μιλήσετε για το πρόσωπο που πέθανε και να μοιραστείτε κάποιες αναμνήσεις που είχατε από αυτό. Επίσης μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί να διατηρήσει την ανάμνησή του μέσα από κάποιο αντικείμενο π.χ. ένα δώρο που του είχε κάνει ή κάποιες φωτογραφίες.

Εxtra tip: Διδάξτε από νωρίς ότι ο θάνατος είναι μέρος της ζωής. Το οικογενειακό φωτογραφικό άλμπουμ με φωτογραφίες που δείχνουν αγαπημένα πρόσωπα στην παιδική και μετά στην μέση και την τρίτη ηλικία, καθημερινά συμβάντα όπως ένα νεκρό πουλί στον κήπο ακόμα και τα παραμύθια και οι μύθοι, είναι μόνο μερικές από τις πηγές από τις οποίες μπορείτε να αντλήσετε ερεθίσματα για να συζητήσετε με το παιδί τον κύκλο της ζωής όπου ο θάνατος αποτελεί τη φυσική κατάληξη.