Η μαμά και ο μπαμπάς δεν μένουν πια μαζί

Η απόφαση και η διαδικασία ενός διαζυγίου δεν είναι εύκολη και μπορεί να είναι ιδιαίτερα σκληρή για τα παιδιά, ενώ οι προβληματισμοί που προκύπτουν είναι πολλοί.  Πώς θα τους εξηγήσετε αυτό που συμβαίνει στην οικογένειά σας, πώς θα αντιμετωπίσετε πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά τους ή στη σχέση τους με το σχολείο και πώς να αποφύγετε γενικότερα τα πιο συνηθισμένα λάθη.

Ναι στις εξηγήσεις…

Ανάλογα όμως με την ηλικία του παιδιού. Προσπαθήστε να του μιλήσετε και να του εξηγήσετε με απλά λόγια τι συμβαίνει, παραμένοντας στα γεγονότα και αποφεύγοντας να κατηγορήσετε τον άλλο γονιό. Το παιδί, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 6-7 ετών, χρειάζεται να ξέρει μόνο αυτά που το αφορούν. Είναι σημαντικό να του εξηγήσετε με σαφήνεια την καινούργια κατάσταση, “ο μπαμπάς και η μαμά δεν θα ζουν πια στο ίδιο σπίτι ” καθώς και τη δική του θέση μέσα σε αυτή “εσύ θα μένεις μαζί μου αλλά όποτε θέλεις/τα Σαββατοκύριακα/στις διακοπές θα πηγαίνεις στο σπίτι του μπαμπά”. Έχετε επίσης στο μυαλό σας πως το καλύτερο θα ήταν να μιλήσετε και οι δύο γονείς στο παιδί και να του λύσετε όλες τις πρακτικές απορίες που μπορεί να έχει.

Η ειλικρίνεια, αλλά όχι η ωμότητα, βοηθούν πάντα. Μια ιδιαίτερη ηλικία που χρειάζεται ακόμη μεγαλύτερη προσοχή είναι η εφηβεία, ίσως και η προεφηβεία. Σε αυτή τη φάση τα παιδιά έχουν έτσι κι αλλιώς την τάση να “αποκαθηλώνουν” τους γονείς τους.

Έτσι, ένα διαζύγιο μπορεί να επηρεάσει το παιδί, την απόδοσή του στο σχολείο και τις σχέσεις με τους συνομήλικους και τους γονείς. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό, παρά τα αναμενόμενα προσωπικά τους προβλήματα, οι γονείς να προσπαθήσουν να είναι και οι δύο παρόντες, φυσικά και ψυχικά, για το παιδί τους, σε ετοιμότητα να αντιληφθούν τυχόν προβλήματα, ανησυχίες και ανάγκες του, μέχρι τουλάχιστον να περάσει ο πρώτος καιρός και να αρχίζει το παιδί να προσαρμόζεται στη νέα κατάσταση.

Τι επιπτώσεις έχει ένα διαζύγιο στα παιδιά;

Το διαζύγιο των γονιών μπορεί να προκαλέσει διάφορα συναισθήματα στα παιδιά και συμπεριφορές που ίσως να μην είναι πάντα ξεκάθαρο ότι σχετίζονται με αυτό. Επίσης, μπορεί κάποια προβλήματα να εμφανιστούν αργότερα έτσι ώστε να μην τα συσχετίσετε άμεσα με τη μεγάλη αυτή αλλαγή στην οικογένειά σας. Κάποια παιδιά, για παράδειγμα, έχουν μειωμένη απόδοση στο σχολείο ή αλλάζουν συμπεριφορά, γίνονται πιο ζωηρά ή αντίθετα πιο παθητικά.

Ποια είναι, όμως, τα πιο συχνά προβλήματα και πώς μπορούν να τα αντιμετωπίσουν οι γονείς; “Προσπαθώντας να κάνουμε μια αρκετά πολύπλοκη κατάσταση κατανοητή πρέπει να διευκρινίσουμε ότι με ένα διαζύγιο τα παιδιά βιώνουν δυο βασικά συναισθήματα” μας λέει η Μαρία Κλάδη-Κοκκίνου. “Πρώτα από όλα βιώνουν μια έντονη αλλαγή.

Σε κάθε αλλαγή όλοι μας -και πολύ περισσότερο τα παιδιά- νιώθουμε ανασφάλεια. Η ανασφάλεια μάς οδηγεί στο να μεταβάλλουμε την συμπεριφορά μας προσπαθώντας να βρούμε νέες ισορροπίες. Το πώς θα μεταβληθεί η συμπεριφορά μας εξαρτάται από το πώς έχει διαμορφωθεί στο παρελθόν.

Έτσι λοιπόν σε πρώτη φάση τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν συμπεριφορές απρόβλεπτες, που κυμαίνονται από την απόσυρση και την κατάθλιψη μέχρι την παραβατικότητα και την επιθετικότητα.

Ανάλογα με το πώς θα αντιδράσει το περιβάλλον τους σε αυτό το σημείο τα παιδιά μπορεί να μπουν σε ένα φαύλο κύκλο χαμηλής επίδοσης στο σχολείο ή κακών σχέσεων με τους γύρω τους. Είναι προφανές ότι η λύση σε όλα αυτά τα προβλήματα είναι να επανέλθει μια ισορροπία και μια ασφάλεια στη ζωή των παιδιών μας το όσο πιο σύντομα γίνεται. Το να προσπαθήσουμε να αντιμετωπίσουμε την κάθε μια συμπεριφορά μεμονωμένα δεν βοηθάει καθώς το μόνο που θα συμβεί είναι το να αναπτυχθούν άλλες αντίστοιχες συμπεριφορές.

Το δεύτερο συναίσθημα που βιώνουν τα παιδιά με ένα διαζύγιο είναι η τιμωρία. Εδώ πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τιμωρία είναι και το να σου παίρνουν κάτι ευχάριστο. Όταν λοιπόν, ο μπαμπάς και η μαμά χωρίζουν τα παιδιά δεν πρέπει να αισθανθούν σε καμιά περίπτωση ότι κάποιος τους στερεί τον έναν από τους δυο γονείς. Αν νιώσουν ότι κάποιος τα τιμωρεί και δεν μπορούν να αντιδράσουν θα νιώσουν θυμό και θα προσπαθήσουν είτε να τον εκτονώσουν προς όλες τις κατευθύνσεις με επιθετική συμπεριφορά είτε προς τον εαυτό τους με απόσυρση.

Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι τα παιδιά δεν ενδιαφέρονται για το αν οι γονείς μένουν μαζί ή όχι αλλά για το αν έχουν την ίδια συναισθηματική σχέση που είχαν πάντα και με τους δυο γονείς. Συνεπώς, σε ένα διαζύγιο δεν πρέπει κανείς να υπονοήσει ότι ο ένας από τους δυο γονείς είναι «κακός».

Η παγίδα των ενοχών…

Το βλέπουμε στις ταινίες, το διαβάζουμε στα βιβλία, το αντιμετωπίζουμε γύρω μας.  Είναι πολλοί οι χωρισμένοι γονείς που νιώθουν ένοχοι για το γεγονός του διαζυγίου και προσπαθούν να το αντισταθμίσουν απέναντι στα παιδιά τους, με σωστούς αλλά και λάθος τρόπους. “Το να προσπαθήσουμε να απαλύνουμε τις δικές μας ενοχές ή να κερδίσουμε την εύνοια του παιδιού δίνοντάς του περισσότερα υλικά αγαθά από όσα του προσφέραμε πριν το διαζύγιο είναι απολύτως λανθασμένο”, σχολιάζει η Μαρία Κλάδη-Κοκκίνου. “Ωστόσο μπορεί το παιδί τη συγκεκριμένη περίοδο να νιώθει την ανάγκη περισσότερης προσοχής και αγάπης και από τους δυο γονείς τους για να νιώσει ασφάλεια.

Γι’ αυτό είναι σημαντικό να προσφέρουν την προσοχή τους και οι δυο γονείς ισότιμα, αν όχι ταυτόχρονα, για να μην χαθεί η ισορροπία. Θα έλεγα ότι την περίοδο του διαζυγίου οι γονείς θα πρέπει να αυξήσουν τις κοινές δραστηριότητες με το παιδί με δική τους πρωτοβουλία έτσι ώστε αργότερα να μην αναγκαστούν να υποχωρήσουν σε συμπεριφορές που απαιτούν την προσοχή τους”.

Όταν η σχέση μεταξύ των γονιών δεν είναι καλή…

• Δεν είναι εύκολο, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό μετά το διαζύγιο, να διατηρηθεί μια καλή σχέση συνεργασίας μεταξύ των γονιών. Προσπαθήστε, ωστόσο, να θυμάστε και οι δύο ότι ο βασικός σας στόχος είναι η ευτυχία του παιδιού σας. Μερικές ιδέες για να βοηθήσετε τα πράγματα να κυλούν πιο εύκολα:

• Όταν συζητάτε προσπαθήστε να επικεντρώνεστε στο παιδί και τις ανάγκες του. Συζητήστε τα βασικά θέματα της φροντίδας του και κρατήστε ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας.

• Αποφεύγετε τις διαφωνίες για τη διαφωνία. Φανείτε συμβιβαστικοί στα απλά, π.χ. για την ώρα που θα πηγαίνει το παιδί για ύπνο, και κρατήστε το όπλο της διαφωνίας για κάτι πιο σοβαρό που μπορεί να προκύψει. Όταν υποχωρείτε για κάτι δίνετε στον άλλο το μήνυμα πως κάποια επόμενη φορά θα είναι αυτός που θα πρέπει να υποχωρήσει.

• Μην ψάχνετε για νίκες και ήττες. Θυμηθείτε πως δεν είστε σε πόλεμο, είστε δυο γονείς που προσπαθείτε να μεγαλώσετε από κοινού ένα υγιές σωματικά και συναισθηματικά παιδί.

• Αν τον πρώτο καιρό δυσκολεύεστε να μιλάτε ήρεμα και ψύχραιμα μεταξύ σας, υιοθετήστε έναν πιο “ψυχρό” επαγγελματικό τόνο στις συνομιλίες σας ή μια πιο ήπια μέθοδο επικοινωνίας, όπως τα email. Φροντίστε όμως να είναι ευγενικά και αποφύγετε τις “διαταγές”. Αντίθετα δείξτε διάθεση συνεργασίας και σεβασμό στις απόψεις του πρώην συντρόφου σας. Εξάλλου, παραμένει ο γονιός του παιδιού σας.

Τα ναι και τα όχι:

• Λέμε την αλήθεια, χωρίς περιττές λεπτομέρειες.

• Δεν ζητάμε από το παιδί να μας πει τη γνώμη του. Όταν αποφασίσουμε να του μιλήσουμε έχουμε ήδη καταλήξει μεταξύ μας οι γονείς σε κάποια θέματα.

• Δεν ζητάμε, με λόγια ή συγκαλυμμένα, από το παιδί να πάρει θέση υπέρ του ενός ή του άλλου γονιού.

• Το παιδί δεν είναι φίλος μας για να του λέμε τα προβλήματα και τις ανησυχίες μας σχετικά με το διαζύγιο.

• Αποφεύγουμε να κρίνουμε τον άλλο γονιό μπροστά στο παιδί. Το παιδί έχει ανάγκη να εκτιμά και να σέβεται τους γονείς του. Καλό είναι λοιπόννα κρατάμε την ψυχραιμία μας και να μην κάνουμε δυσάρεστα σχόλια μπροστά του.

 

Πώς θα επωφεληθεί το παιδί από την καλή σχέση των δύο γονιών: 

• Αν η μαμά και ο μπαμπάς συνεχίσουν να συνεργάζονται στην ανατροφή του παιδιού τους, το παιδί παίρνει πιο ισχυρό το μήνυμα ότι το ίδιο δεν έχει σχέση με τις διαμάχες και τα προβλήματα που οδήγησαν στο διαζύγιο και αυτό το βοηθά να ισορροπήσει πολύ γρήγορα.

• Νιώθει ασφάλεια. Όταν τα παιδιά είναι σίγουρα για την αγάπη των γονιών τους προσαρμόζονται πιο εύκολα σε διάφορες καταστάσεις και αναπτύσσουν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση.

• Επωφελείται από τη συνέπεια. Όταν και οι δύο γονείς συμφωνούν σε έναν κοινό τρόπο ανατροφής και θέτουν κοινούς κανόνες, π.χ. όχι πάνω από 1 ώρα τηλεόραση το βράδυ, τα παιδιά γνωρίζουν και στα δύο σπίτια τι να περιμένουν αλλά και τι περιμένουν οι γονείς τους από αυτά.

• Μαθαίνει πώς να αντιμετωπίζει με θετικό τρόπο τα προβλήματα της ζωής. Βλέποντας τους γονείς του να συνεχίζουν να συνεργάζονται και να προσπαθούν να έχουν μια αρμονική σχέση και μετά το διαζύγιο, το παιδί μαθαίνει να αντιμετωπίζει με ηρεμία, ψυχραιμία και αποτελεσματικότητα τα προβλήματα στη ζωή του.

paidimag.gr