Βιτριόλι: Σκέψεις για το πώς (να μην) "δηλητηριάζουμε" τις κόρες μας με τα δικά μας απωθημένα

Μια κοινωνία συγκλονισμένη. Αυτός ο χαρακτηρισμός μας συνοδεύει από τη στιγμή που μάθαμε για την υπόθεση «Βιτριόλι» και τον τρόπο που μια γυναίκα κατέστρεψε τη ζωή μιας άλλης (εντάξει, και τη δική της) με τόση ευκολία. Τρόμο ένιωσα με το περιστατικό, τις περιγραφές, τις λεπτομέρειες που έβγαιναν και συνεχίζουν να βγαίνουν στο φως. Τρόμο και θυμό καθώς παρακολουθούσαμε με το στόμα ανοιχτό τις εξελίξεις σαν να είμαστε θεατές σε  χολιγουντιανό θρίλερ. Ένα θρίλερ όμως που βγήκε από τη ζωή, από την ελληνική κοινωνία και  που παρά το αρχικό σοκ δεν μπορεί παρά να μας κάνει να συνειδητοποιούμε με πόσες προκαταλήψεις και στερεότυπα μπορεί να μεγαλώνουμε.

από την Βέρα Πάρδου

Αφού αν το σκεφτούμε, πέρα από το σοκ της είδησης και έπειτα την περιέργεια που ακολουθεί , προσπαθώντας όλοι να βρούμε μια βολική απάντηση στο «γιατί», δεν ταραχτήκαμε τόσο. Σαν να έχουμε συνηθίσει ως κοινωνία οι γυναίκες να κρύβουν ένα βαθύ ανταγωνισμό μεταξύ τους, οι μητέρες να μεγαλώνουν τις κόρες τους με σκοπό την οικογένεια και αν αυτές οι κόρες είναι σε μια ηλικία 35 και άνω και είναι μόνες ακόμα, να κατακρίνονται για αυτό. Στην ουσία σοκαριστήκαμε από το μέγεθος της πράξης και αυτό είναι το πιο τρομακτικό γιατί παρόμοιες πράξεις πολύ μικρότερου μεγέθους τις θεωρούμε αποδεκτές. Θεωρούμε αποδεκτή την «βιτριολική» κακία, τη ζήλεια, την αντίληψη... «να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα», αντί να χαρώ που την απέκτησε ή/και να ρωτήσω απλά από που την αγόρασε. Αν το καλύτερο μέλλον δεν ανήκει σε εμάς τότε δεν πρέπει να το έχει κανείς. Αυτή και  μόνο η θεώρηση δείχνει σε πόσο προβληματική κοινωνία μεγαλώνουμε.

Έχουμε μείνει ακόμα σε μια εποχή που θεωρούμε φυσιολογικό να συγκρίνουμε τα παιδιά μας με άλλα παιδιά συνεχώς σαν ένα τρόπο –όπως πιστεύουμε- να γίνουν καλύτερα χωρίς να αντιλαμβανόμαστε το κακό που προκαλούμε. Από το σχολείο ακόμα: «γιατί ο συμμαθητής σου να έχει αυτό το βαθμό και εσύ όχι»,δημιουργώντας την νοοτροπία ότι δεν μπορείς να φτάσεις το συμμαθητή σου, δεν είσαι εσύ τόσο καλός/η, γίνε σαν αυτόν, αλλα δεν προσπαθούμε να δούμε ότι το παιδί μας είναι ένα άλλο παιδί, ένα διαφορετικό, μοναδικό, υπέροχα ξεχωριστό παιδί, από αυτό το «καλύτερο», με το οποίο το συγκρίνουμε.

«Όλες οι φίλες σου παντρεύτηκαν, εσύ πότε;», μια μαμαδίστικη ερώτηση που στην επιφάνεια της δείχνει την αγωνία της μάνας, όμως δεν είναι καθόλου αθώα καθώς  βάζει την κόρη σε μια διαδικασία να νιώσει ανασφαλής, «λίγη»,  σε σχέση με τις φίλες της, να θυμώσει,να τις ζηλέψει, να τις «μισήσει» που τα κατάφεραν.

Όλα αντιμετωπίζονται από την οικογένεια, τον πυρήνα της κοινωνίας,  ως αγώνας δρόμου που μπορεί να έχει μόνο έναν νικητή. Αυτά τα «όλα» που έχει σκεφτεί και θέλει το παιδί μας δεν τα αφήνουμε να ανθίσουν γιατί φοβόμαστε τον κόσμο, δεν ξέρουμε αν θα μπορέσουμε να διαχειριστούμε την μοναδικότητα τους που τόσο όμορφα κουβαλούν. Τα πιέζουμε να μπουν σε κουτάκια γιατί έχουμε βολευτεί σε αυτή τη γνώση, θέλουμε η κόρη μας να κάνει ένα καλό γάμο, ο γαμπρός να έχει μια οικονομική άνεση, να δούμε εγγόνια. Συνέχεια εμείς θέλουμε ώσπου το παιδί μας πείθεται να θέλει και αυτό.

Πιστεύουμε πως έχουμε επιλογές, πολλούς δρόμους για να διαλέξουμε και αυτή είναι η ατάκα που λέμε στα παιδιά μας τονίζοντας πως εκείνα είναι ελεύθερα. Ποτέ όμως δεν το αποδεικνύουμε, όλη η ζωή χρειάζεται να είναι προδιαγεγραμμένη αλλιώς χάνουμε τον έλεγχο, πρέπει το δικό μας σπλάχνο να ξεχωρίσει, να είναι το καλύτερο με τον πιο τέλειο σύντροφο και την μοναδικότερη οικογένεια. Την τελειότητα που δεν επιτύχαμε απαιτούμε από το παιδί μας να τη δημιουργήσει. Και αυτό ακόμα σαν «πατροπαράδοτη» ελληνική οικογένεια, σαν κοινωνία το απαιτούμε μόνον από τις κόρες μας. Το αγόρι πρέπει να ζήσει τη ζωή του! Ακόμα και αυτές οι πιο σύγχρονες οικογένειες που έχουμε στήσει έχουν στον πυρήνα του DNA τους, ασυνείδητα ίσως, αυτόν ακριβώς το σπόρο του διαχωρισμού.

Οι κόρες μας αγχώνονται να τακτοποιηθούν γι’ αυτό ανταγωνίζονται, ζηλεύουν,  και νιώθουν ότι δεν μπορούν να εμπιστευτούν άλλες γυναίκες. Στον πιο ακραίο βαθμό, κάνουν  αυτό που έκανε η 35χρονη με το βιτριόλι: καταστρώνουν σχέδια για να εξοντώσουν τον αντίπαλο. Αυτό φανερώνει και η πράξη προς την Ιωάννα. Καθαρό μίσος για μια άλλη γυναίκα που μπορεί να διεκδικεί τον δικό μας τέλειο σύντροφο, την τέλεια ζωή που ονειρευόμαστε για να τακτοποιηθούμε.

Διαιωνίζουμε μια αντίληψη που μας έμαθαν, πολεμάμε το ίδιο μας το φύλο, όταν χρειαστεί, ξεχνώντας πως μια γυναίκα μας γέννησε και μας στήριξε. Ξεχνώντας πόσο σημαντικές θεωρούμε τις κολλητές στη ζωή μας και πόσο πολύ πονέσαμε αν χάσαμε κάποια φίλη.

Και οφείλουμε να μάθουμε στα παιδιά μας ότι τα χαρακτηριστικά που προσδίδουμε ως αρνητικά στις γυναίκες είναι ανθρώπινα και ανεξάρτητα του φύλου. Πρέπει να μάθουμε στα κορίτσια μας να αλληλοστηρίζονται και στα αγόρια μας να μην απαξιώνουν ώς «δεύτερο» το γυναικείο φύλο με μία προσβλητική απάντηση για όλα: «Πφφφ, γυναίκες! Τί να πεις;».

Καμία άλλη γυναίκα δεν είναι ίδια με εμάς ακόμα και αν έχουμε ομοιότητες, είμαστε όλες μοναδικά όμορφες. Μόλις μεταφέρουμε  αυτή τη σκέψη στις κόρες μας (και στους γιους μας) θα ανακαλύψουμε πόσο απελευθερωτική μπορεί να γίνει. Ας μάθουμε στις  γυναίκες της ζωής μας να θαυμάζουν και να σέβονται το γυναικείο φύλο. Στις κόρες μας. Όχι μόνον στους γιους μας.

Υπέροχα πράγματα ξεκινούν όταν έχεις μια τέτοια αφετηρία: «η δική μου κόρη», να λες,  «θα αγαπάει τις γυναίκες γιατί είναι γυναίκα και αγαπάει πρωτίστως τον εαυτό της».

Θα ήταν λοιπόν όλα αλλιώς, αν η μικρή κοινωνία, η οικογένειά της, αλλά και η μεγαλύτερη, είχαν  μάθει και στην 35χρονη να αγαπάει τον εαυτό της, ολόκληρο. Μια κοινωνία που απαιτεί τέλειους ανθρώπους με τακτοποιημένες ζωές χωρίς η ίδια να έχει αυτά τα χαρακτηριστικά. Μια κοινωνία που βουλιάζει από τη γνώμη των άλλων ξεχνώντας να υπάρξει χαρούμενη. Δεν μας το δίδαξαν και για αυτό δεν το μαθαίνουμε στα παιδιά μας και όμως αν η κοινωνία μας διέθετε αυτή την τέχνη θα αντικρίσουμε πιο χαρούμενους ανθρώπους.

Μια μορφή τέχνης που χρειάζεται τρομερή εξάσκηση για να καταφέρουμε να την εφαρμόζουμε σωστά και δεν είναι άλλη από την τέχνη της φυγής.

Χρειάζεται να μας διδάξουν να φεύγουμε, να φεύγουμε από καταστάσεις τοξικές που δεν μας εξελίσσουν, καταστάσεις άσχημες με συμπεριφορές παράλογες ή βίαιες. Να φεύγουμε όσο πιο μακριά γίνεται και ας πονάει, και ας νιώθουμε ότι αφήνουμε πίσω κομμάτια του εαυτού μας. Θα δημιουργήσουμε άλλα, καινούρια, πιο όμορφα και ανθεκτικά στο χρόνο.

Να φεύγουμε από εκεί που δεν τους αξίζουμε, μας υποτιμούν και δεν μας σέβονται. Η ψυχική μας υγεία είναι εξαιρετικά πολύτιμη μπροστά στην έννοια της ταμπέλας και σε ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει. Μπορεί να είσαι 20, 30 ή 40- δεν έχει σημασία- αν έχεις μάθει στη ζωή σου να αποχωρείς, να ρίχνεις αυλαία θα το κάνεις.

Είναι ανάγκη να μάθουμε στα παιδιά μας πως οι σχέσεις είναι η πιο ουσιαστική σύνδεση που μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα στους ανθρώπους. Ποτέ όμως και για κανένα λόγο για χάρη αυτής της σύνδεσης δεν πρέπει να αφήσουν τον εαυτό τους πίσω, να τον παραγκωνίσουν ή να του επιτρέψουν να φθαρεί. Το θέμα είναι να μεγαλώνουμε ευτυχισμένους ανθρώπους.

Να μάθετε στην κόρη σας να μαγειρεύει, για την ίδια ώστε να αγαπάει τον εαυτό της και να τον ταΐζει κατάλληλα, όχι για εκείνον. Να της δείξετε πως δουλεύει το πλυντήριο για την ίδια που της αρέσει η καθαριότητα και τα φρεσκοπλυμένα ρούχα, όχι για εκείνον.  Να της διδάξετε στη ζωή να είναι ανεξάρτητη, να φροντίζει και να σέβεται τον εαυτό της ως το πολυτιμότερο αγαθό που διαθέτει.

Να της πείτε πως γεννήσατε έναν ολόκληρο άνθρωπο χωρίς κενά και δεν τη φέρατε σε αυτή τη ζωή για να ψάχνει ούτε το άλλο της μισό, ούτε τον πρίγκιπα. Συμμάχους να της μάθετε να ψάχνει στη ζωή της, ανθρώπους που θα τη στηρίξουν και θα βρεθούν εκεί σε όλα, εύκολα ή δύσκολα δεν έχει σημασία.

Τελειώστε σήμερα το παραμύθι του σωτήρα.Του πρίγκιπα. Κανείς δεν πρόκειται να εμφανιστεί για να μας σώσει όσο και αν το χρειαζόμαστε ορισμένες φορές. Εσείς, η κόρη σας, η εγγονή σας όλες στηρίζεστε στον εαυτό σας, στα όνειρά σας, στους στόχους σας και όποιος θέλει να παραμείνει στη ζωή σας, θα το κάνει. Μην πιέσετε την κόρη σας να μείνει σε μια σχέση με σκοπό το γάμο αν δεν νιώθει πια ερωτευμένη, μην την αναγκάσετε να αναπαράγει μοτίβα που και εσάς δεν σας εξέλιξαν. Μεγαλώνουμε και προχωράμε, μαθαίνουμε να προστατεύουμε τον εαυτό μας και να τον κανακεύουμε σε αυτή τη ζωή γιατί το έχουμε ανάγκη. Δεν είναι ούτε εγωισμός ούτε ντροπή.

Να θαυμάζετε το παιδί σας για τις δυνατότητες του και τον άνθρωπο που μπορεί να γίνει. Μην περιμένετε από εκείνο να εκπληρώσει δικά σας απωθημένα και επουδενί μη το μεγαλώσετε με στόχο να εξασφαλιστεί από κάποιον άλλον. Τις περισσότερες φορές γίνεται από αγάπη, αγάπη υπερβολική που πνίγει γιατί ξέρετε πως δεν θα μπορείτε εσείς να προσέχετε το παιδί σας για πάντα οπότε θέλετε να βρείτε έναν αντικαταστάτη.

Δεν χρειάζεται. Έχετε φέρει στον κόσμο έναν όμορφο άνθρωπο που σέβεται τον εαυτό του και τους γύρω του, ξέρει να αποχωρεί και δεν συμβιβάζεται. Μην φοβάστε. Το παιδί σας θα είναι έτοιμο, ο εαυτός του θα είναι δίπλα του σε όλα  και τότε θα μείνει μακριά από το... βιτριόλι- όποιο και αν είναι αυτό.