Η ακράτεια ούρων στο παιδί μας: ένα τόσο ενοχλητικό σύμπτωμα.

Η ανεξέλεγκτη ούρηση ενός παιδιού βασικά χωρίζεται σε 2 μεγάλες κατηγορίες: α) ούρηση κατά τη διάρκεια της νύχτας – και ονομάζεται νυχτερινή ενούρηση και β) ακράτεια ούρων κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Σε συντριπτική πλειοψηφία, τα παιδιά με αυτό το πρόβλημα εμφανίζουν νυχτερινή ενούρηση. Δηλαδή, δεν μπορούν να συγκρατήσουν τα ούρα τους – κατά τη διάρκεια της νύχτας- και ουρούν στα εσώρουχα τους ή στην πάνα εάν αναγκαστικά τα φοράμε. Είναι ένα αρκετά συνηθισμένο σύμπτωμα,  σε παιδιά ηλικίας έως 4 χρονών. Οφείλεται σε μια ανωριμότητα του μυ που κρατά "κλειστή" την ουροδόχο κύστη. Υπάρχουν και άλλες θεωρίες, που εξηγούν αυτό το φαινόμενο όπως η παραγωγή σε μικρότερη ποσότητα από το κανονικό, της αντιουρητικής ορμόνης.    Η ακριβής αιτιολογία δεν είναι εντελώς ξεκαθαρισμένη - αν και για τους περισσότερους γονείς, αυτό που μετράει είναι το δυσάρεστο αποτέλεσμα της "βρεγμένης νύχτας".

Η νυχτερινή ενούρηση χωρίζεται σε 2 μεγάλες – και πολύ χρήσιμες ομάδες, την πρωτοπαθή και στην δευτερογενή ενούρηση.

Σαν πρωτοπαθή ενούρηση, εννοούμε εκείνες τις περιπτώσεις που το παιδί καθόλου δεν κατάφερε να ελέγξει την ούρηση του, δηλαδή το παιδί εκείνο που δεν μπόρεσε ποτέ να μείνει "στεγνό" το βράδυ. Ενώ - σαν δευτεροπαθή ενούρηση – εννοούμε τις περιπτώσεις που το παιδί είχε μεν μείνει στεγνό για αρκετούς μήνες, αλλά ξαφνικά άρχισε να ξαναβρέχεται το βράδυ στον ύπνο του. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις (που ήταν ήδη για καιρός στεγνό) είναι απαραίτητο να αποκλείσουμε μια ουρολοίμωξη. Συνεπώς θα πρέπει να κάνουμε γενική ούρων και καλλιέργεια ούρων.

Οι περισσότερες όμως περιπτώσεις που το παιδί ουρεί πάνω του- ενώ είχε καθαρίσει – έχουν ψυχολογικό υπόβαθρο. Π.χ. η γέννηση ενός μικρού αδερφού ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου  (παππού, γιαγιάς) ή διαζύγιο γονέων αναστατώνει υπέρμετρα το παιδί προκαλώντας εκτός άλλων συμπτωμάτων και την ακράτεια των νυχτερινών ούρων του.

Επειδή όπως προαναφέραμε στις πιο πολλές περιπτώσεις πρωτοπαθούς ενούρησης, δεν υπάρχει ασθένεια (ουρολοίμωξη) ούτε δραματικός στρεσογόνος παράγοντας, αλλά η ανωριμότητα του νευρικού συστήματος της κύστης του παιδιού, καλό θα είναι να υπομένουμε έως τα 4-5 χρόνια του. Άλλωστε αυτός είναι και ο ορισμός της νυχτερινής ενούρησης. Δηλαδή, ανεξέλεγκτη- νυχτερινή ούρηση μετά τα  χρόνια. Είναι αναμφίβολο γεγονός πως όλη η οικογένεια αναστατώνεται από αυτά τα συμβάντα. Το μεν παιδί αισθάνεται ντροπή, οι δε γονείς εκτός από στεναχώρια έχουν και λίγο θυμό για όλα όσα ακολουθούν… (λερωμένα στρώματα, δυσάρεστες μυρωδιές κτλ).

Δυστυχώς δεν υπάρχει δραστική θεραπεία. Στα περισσότερα παιδιά, η κύστη σταδιακά ωριμάζει και το πρόβλημα αραιώνει πολύ σε συχνότητα (μια ή δύο φορές την εβδομάδα ή και εξαφανίζεται). Είναι λογικό οι γονείς να χρησιμοποιήσουνε τις πάνες – που έβαζαν όταν το παιδί ήταν μωρό. Και όμως αυτή η τόσο ανθρώπινη, λογική αντίδραση τους, έχει αρνητικά αποτελέσματα. Σε πάρα πολλά παιδιά, σχετικά μεγαλούτσικης ηλικίας , που όλη την ημέρα είναι στεγνά, η χρησιμοποίηση το βράδυ της πάνας είναι κάτι "προσβλητικό".

Είναι γνωστό σε όλους, πως αρκετές φορές, η ενούρηση έχει κληρονομική προδιάθεση.

Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός; ‘Ένας χρήσιμος πρακτικός τρόπος, είναι να περιορίσει πολύ τα υγρά (νερό, γάλα) που πίνει ένα παιδί τις βραδινές ώρες. Γνωρίζουμε πως μετά τη λήψη κάποιων υγρών, αυτά (τα υγρά) θα αποβληθούν σαν ούρα μετά από μερικές ώρες.  Άρα, καλό θα είναι να τρώει το βραδινό του και συνεπώς να πίνει και τα υγρά νωρίς, το αργότερο στις 8 η ώρα το απόγευμα. Επομένως, όσο ακόμα είναι νωρίς- και οι γονείς είναι ξύπνιοι – γύρω στις 12.00-12.30 το βράδυ, σηκώνουν το παιδί να πάει να ουρήσει στην τουαλέτα. Υπάρχουν και οι τεχνικές της "διακοπής" της ούρησης (να ζητήσουν από το παιδί την ώρα που ουρεί, να τα κρατήσει για λίγο και μετά να συνεχίσει την ούρηση του- σαν κάποιο είδος γυμναστικής της κύστης- αλλά η προσωπική μου γνώμη ότι όλα αυτά είναι μόνο λόγια και αδύνατον να εφαρμοστούν στην πραγματικότητα.

Ένας άλλος πρακτικός τρόπος, που ενώ δεν λύνει το θέμα, τουλάχιστον ελαχιστοποιεί τις "ζημιές" του βρεγμένου στρώματος, είναι τα πλαστικά καλύμματα τους. Με μια κουβέντα σε τέτοια παιδία χρειάζεται απίστευτη υπομονή και αντοχή.

Όσον αφορά την πολύ σπανιότερη ημερησία ούρηση (δηλαδή ένα παιδί να μην μπορεί να ελέγξει την διαφυγή ούρων, ούτε την ημέρα), εκεί τα πράγματα είναι σαφώς διαφορετικά. Απαιτείται ουροδυναμικός έλεγχος και κατά πάσα πιθανότητα στα παιδιά, θα δοθούν ειδικά φάρμακα – ικανά να ρυθμίσουν τον "μυϊκό τόνο" του σφιγκτήρα της ουροδόχο κύστης.