Γιατί το όσκαρ ανατροφής παιδιών πάει στην… Ισπανία

Έχουμε υπερβολική εμμονή με την «παιδοκεντρική» ανατροφή - στην Ισπανία, η ευτυχισμένη οικογένεια έρχεται πρώτη

Ως παππούς με εγγόνια τόσο στη Βρετανία όσο και στην Ισπανία, έχω αποκτήσει – χωρίς να το πολυκαταλάβω – μια θέση στην πρώτη σειρά σε ένα από τα πιο ενδιαφέροντα «κοινωνικά πειράματα» της εποχής μας: τον τρόπο ανατροφής των παιδιών. Κι αν νομίζετε πως όλα αυτά είναι πάνω-κάτω τα ίδια, σας εγγυώμαι πως δεν είναι. Η διαφορά ανάμεσα στο να μεγαλώνεις παιδιά με επίκεντρο το παιδί και στο να μεγαλώνεις παιδιά με επίκεντρο την οικογένεια είναι μεγαλύτερη απ’ όσο φαντάζεστε.

Είμαι ενάντια σε κάθε μορφή βίας – σωματικής ή λεκτικής – απέναντι στα παιδιά. Εκεί που οι δρόμοι μας χωρίζουν, όμως, είναι στην ιδέα ότι ο μόνος φωτισμένος τρόπος να είσαι ενάντια στη βία, είναι να υιοθετείς το περίφημο «παιδοκεντρικό» μοντέλο. Με άλλα λόγια: μπορείς να είσαι στοργικός και συνειδητοποιημένος γονιός, χωρίς να περιστρέφονται όλα γύρω από το παιδί.

Στην Ισπανία μεγαλώνουν παιδιά, όχι μικρούς αυτοκράτορες

Μέσα από την καθημερινότητα των δικών μου εγγονιών, βλέπω δύο εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις: από τη μια, στη Βρετανία, το "παιδοκεντρικό" στυλ – γεμάτο αφοσίωση, άγχος, διαρκή ανάλυση και δόσεις υπερπροστασίας. Από την άλλη, στην Ισπανία, το "οικογενειοκεντρικό" μοντέλο: εκεί όπου από τη γέννησή τους, τα παιδιά μαθαίνουν πως είναι μέλη μιας οικογένειας – κι αυτό σημαίνει ότι δεν βρίσκονται στο επίκεντρο του κόσμου. Είναι μέρος ενός συνόλου, και αυτό διαμορφώνει το πώς μεγαλώνουν.

Η διαφορά είναι εμφανής: λιγότερη γκρίνια, λιγότερες απαιτήσεις, περισσότερη συναισθηματική ασφάλεια. Οι Ισπανοί γονείς δεν μοιάζουν εξουθενωμένοι από την προσπάθεια να κάνουν τα πάντα τέλεια. Δεν φωνάζουν, δεν "λιώνουν" σε κάθε κρίση των παιδιών τους – και αυτό, κατά την εμπειρία μου, δημιουργεί παιδιά πιο ήρεμα, πιο κοινωνικά και λιγότερο εγωκεντρικά.

Μακάρι να σηκώναμε όλοι λίγο το κεφάλι από τις δικές μας πεποιθήσεις και να κοιτούσαμε τι κάνουν και οι άλλοι. Θα ανακαλύπταμε ότι υπάρχουν τρόποι να μεγαλώνεις ισορροπημένα παιδιά – και δεν απαιτούν να είναι το παιδί ο μονάρχης του σαλονιού. Μερικές φορές, η «παλιά» συνταγή της οικογένειας λειτουργεί καλύτερα απ’ όσο φανταζόμαστε.

Η παιδοκεντρική ανατροφή ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις – να ακούγεται το παιδί, να γίνεται σεβαστό, να μεγαλώνει χωρίς φόβο. Όμως, στην υπερβολή της, εξελίχθηκε σε μια κουλτούρα υπερβολικού ελέγχου, άγχους και ενοχών, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Αντί να απελευθερώνει, καταπιέζει με έναν καινούργιο, «μοντέρνο» τρόπο.

Η ισπανική προσέγγιση, από την άλλη, μας υπενθυμίζει κάτι που έχουμε σχεδόν ξεχάσει: πως τα παιδιά αντλούν σταθερότητα, εμπιστοσύνη και αγάπη όχι όταν τα τοποθετούμε στο κέντρο του σύμπαντος, αλλά όταν τους δείχνουμε πώς να είναι μέλη μιας δεμένης, λειτουργικής οικογένειας. Όταν τους μαθαίνουμε πως η φροντίδα, η υπομονή και ο σεβασμός είναι πράγματα που δίνονται, αλλά και επιστρέφονται.

Ίσως είναι καιρός να σταματήσουμε να μεγαλώνουμε «πριγκιπάκια» και να ξεκινήσουμε να μεγαλώνουμε ανθρώπους – με ενσυναίσθηση, αντοχή και αίσθηση του «μαζί». Η ευτυχία του παιδιού δεν χτίζεται στη μοναξιά του θρόνου του, αλλά στην αγκαλιά μιας οικογένειας που λειτουργεί σαν ομάδα. Κι αυτή η απλή αλήθεια, τελικά, δεν είναι ούτε παλιά ούτε νέα. Είναι διαχρονική.

Πηγή: Guardian