Πρωινή ναυτία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Υπάρχουν γυναίκες για τις οποίες η περίοδος της εγκυμοσύνης δεν είναι «ονειρική». Αν ανήκετε σε αυτή την κατηγορία σίγουρα γίνεστε έξαλλες όταν ακούτε άλλες εγκυμονούσες να μιλούν για την πιο ευτυχισμένη και την καλύτερη φάση της ζωής τους!

Το πιο συχνό πρόβλημα ίσως πρόβλημα μίας, ας πούμε, δύσκολης εγκυμοσύνης είναι φυσικά η ναυτία και η τάση για έμετο. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι ενοχλήσεις αυτές είναι ήπιες και διαρκούν μέχρι τον τέταρτο μήνα. Σε κάποιες γυναίκες ωστόσο μπορεί να είναι πολύ έντονα τα συμπτώματα, τόσο που να χρειαστεί ιατρική βοήθεια για την αναπλήρωση υγρών και τη λήψη θρεπτικών συστατικών ή να διαρκέσουν ακόμα και μέχρι το τέλος της εγκυμοσύνης.

Τι είναι η πρωινή ναυτία;

Ενώ αποκαλείται πρωινή ναυτία, όποια είχε την ατυχία να τη βιώσει ξέρει ότι μπορεί να συμβεί οποιαδήποτε στιγμή (πρωί, μεσημέρι ή βράδυ) και μπορεί να διαρκέσει όλη μέρα. Εκτιμάται ότι το 50-85% των εγκύων γυναικών βιώνουν πρωινή ναυτία. Μερικές μπορεί να νιώσουν απλά λίγο αδιάθετες όταν σηκώνονται το πρωί, αλλά μερικές ταλαιπωρούνται για έξι με 12 βδομάδες ασταμάτητης ναυτίας, αποστροφών σε φαγητό/μυρωδιές, και ορισμένες φορές εμέτων.

Τα συμπτώματα αυτά παρουσιάζονται πιο έντονα τις πρωινές ώρες, είτε εξαιτίας κάποιας μυρωδιάς, ή χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο. Άλλες φορές η ναυτία υποχωρεί και άλλες έχει σαν άμεση συνέπεια τους εμετούς. Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εμφανίζονται σε μικρή ένταση και ταλαιπωρούν περισσότερο την έγκυο που έχει μειωμένη όρεξη για φαγητό.

Γι’ αυτό και ορισμένες έγκυες χάνουν 1-2 κιλά στην αρχή της κύησης. Παρόλα αυτά το έμβρυο τρέφεται κανονικά και δεν κινδυνεύει.

Ένας μικρός αριθμός εγκύων γυναικών παρουσιάζουν υπερέμεση της κύησης, μία σοβαρή κατάσταση που απαιτεί εισαγωγή σε νοσοκομείο. Δεν θέτει όμως σε κίνδυνο την υγεία της μητέρας ή του εμβρύου, εφόσον βέβαια αντιμετωπισθεί με ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, ηλεκτρολυτών και βιταμινών.

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η πρωινή ναυτία μπορεί να είναι ο τρόπος του οργανισμού να προστατεύει ένα έμβρυο στην αρχή της εγκυμοσύνης από τοξίνες και δυνητικά επικίνδυνες τροφές. Αυτή η θεωρία έχει νόημα επειδή το πρώτο τρίμηνο - όταν οι περισσότερες γυναίκες έχουν την πιο έντονη ναυτία - είναι η κρίσιμη περίοδος ανάπτυξης όταν σχηματίζονται όλα τα όργανα και οι φυσικές δομές του μωρού.

Συμπτώματα

• Ναυτία (αίσθημα αδιαθεσίας)
• Εμετός
• Retching
• Υπερβολική σιελόρροια

Εάν η ναυτία και ο έμετος  είναι τόσο σοβαροί που δεν μπορείτε να κρατήσετε τίποτα - συμπεριλαμβανομένου του νερού, του χυμού, των τροφίμων, των προγεννητικών βιταμινών ή των φαρμάκων - μπορεί να έχετε υπερέμεση της κύησης. Σε αυτή την περίπτωση, μπορεί να χρειαστεί να λάβετε θεραπεία με ενδοφλέβια υγρά και φάρμακα στο νοσοκομείο.

Μιλήστε αμέσως με το γιατρό ή τη μαία σας εάν:

• Χάνετε 2 κιλά ή και περισσότερα.
• Εμφανίζετε ναυτία και έμετο μετά από 9 εβδομάδες εγκυμοσύνης.
• Κάνετε εμετό με αίμα.
• Νιώθετε ζαλάδα όταν είστε όρθιες.
• Έχετε σημάδια αφυδάτωσης, συμπεριλαμβανομένων των σκούρων ούρων ή της σπάνιας ούρησης.
• Έχετε κοιλιακό άλγος, πυρετό, πονοκέφαλο ή πρήξιμο στο μπροστινό μέρος του λαιμού.
• Δεν μπορείτε να κρατήσετε καθόλου υγρά για 12 ώρες ή στερεά για 24 ώρες.

Είναι φυσιολογικό να έχετε πρωινή ναυτία καθ' όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Είναι ασυνήθιστο, αλλά ένας μικρός αριθμός εγκύων έχουν πρωινή ναυτία που διαρκεί στο δεύτερο – ακόμη και το τρίτο – τρίμηνο.

Η παρατεταμένη πρωινή ναυτία μπορεί να οδηγήσει σε αφυδάτωση, οπότε πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας. Επίσης σε κάποιες περιπτώσεις η ναυτία και ο έμετος μπορεί να είναι σημάδι άλλου ιατρικού προβλήματος επομένως είναι καλό είναι να το ελέγξετε.

Τι προκαλεί την πρωινή ναυτία;

Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα τι προκαλεί τη ναυτία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλά είναι πιθανώς ένας συνδυασμός των πολλών φυσικών αλλαγών που συμβαίνουν στο σώμα σας.

Ορισμένες πιθανές αιτίες είναι:

• Χοριακή γοναδοτροπίνη (hCG). Αυτή η ορμόνη αυξάνεται γρήγορα κατά την πρώιμη εγκυμοσύνη. Κανείς δεν γνωρίζει πώς η hCG συμβάλλει στη ναυτία, αλλά η ναυτία τείνει να κορυφώνεται περίπου την ίδια στιγμή με τα επίπεδα της hCG.
• Οιστρογόνα. Τα οιστρογόνα είναι μια άλλη πιθανή. Η αύξηση των οιστρογόνων μπορεί να είναι υπεύθυνη για την ενισχυμένη αίσθηση όσφρησης και ευαισθησία στις οσμές.
• Ευαίσθητο στομάχι. Το πεπτικό σύστημα ορισμένων γυναικών είναι πιο ευαίσθητο στις αλλαγές της εγκυμοσύνης. Επίσης, ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες με βακτήρια  στο στομάχι τς είναι πιο πιθανό να έχουν ναυτία και έμετο. Ωστόσο, δεν επιβεβαιώνουν όλες οι μελέτες αυτή τη σύνδεση.
• Πολύδημη κύηση:  Εάν είστε έγκυος με δίδυμα ή περισσότερα έμβρυα είναι πιο πιθανό να εμφανίσετε ναυτία ή έμετο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αυτό μπορεί να οφείλεται στα υψηλότερα επίπεδα hCG, οιστρογόνων ή άλλων ορμονών.

Συμβουλές για την αντιμετώπιση της ναυτίας

• Αποφύγετε ένα άδειο στομάχι ή ένα υπερβολικά γεμάτο στομάχι: Ένα άδειο στομάχι αλλά και μία γεμάτη κοιλιά μπορούν να φέρουν αισθήματα ναυτίας. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να καταναλώνετε μικρές ποσότητες αρκετά συχνά – τουλάχιστον έξι μικρά γεύματα την ημέρα.
• Ξεκινήστε με τη γνωστή μέθοδο των φρυγανιών το πρωί στο κρεβάτι. Βάλτε το ξυπνητήρι να χτυπήσει λίγο πιο νωρίς από ότι συνήθως ώστε να έχετε χρόνο να μείνετε στο κρεβάτι για 20-30 λεπτά μετά από την κατανάλωση μερικών φρυγανιών ή απλών αλμυρών κράκερ. Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσπαθήστε να μην ξεπερνάτε τις 2 ώρες χωρίς φαγητό, ακόμα κι αν δεν πεινάτε. Το να βάζετε κάτι λίγο στο στομάχι σας μπορεί να βοηθήσει να δαμάσετε τη ναυτία.
• Εάν πεινάτε υπερβολικά, αντισταθείτε στον πειρασμό να φάτε μεγάλη ποσότητα σε ένα γεύμα. Σπάστε τα γεύματα, και θα αισθανθείτε πολύ καλύτερα.
• Υγρά: Με την αύξηση του όγκου του αίματος λόγω της εγκυμοσύνης, χρειάζεστε αρκετά υγρά, ειδικά εάν έχετε και επεισόδια εμετού. Αλλά μην τα πίνετε όλα μαζί. Το καλύτερο που μπορείτε να κάνετε είναι να παίρνετε μικρές γουλιές καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας για να καλύψετε τις ανάγκες σας. Το να πιείτε μονομιάς κάτι είναι σαν να καταβροχθίζετε ένα μεγάλο γεύμα… μπορεί να είναι υπερβολικά μεγάλη ποσότητα για να τη διαχειριστεί το στομάχι σας.
• Αποφύγετε έντονες μυρωδιές: Με τη μύτη σας να κάνει υπερωρίες, οι κοινές καθημερινές μυρωδιές μπορεί να είναι αρκετές για να σας στείλουν τρέχοντας στην τουαλέτα. Οτιδήποτε (το ψήσιμο του καφέ το πρωί, ο τύπος στο ασανσέρ που μόλις γύρισε από το γυμναστήριο ή το αγαπημένο σας ψητό κοτόπουλο με σκόρδο) μπορεί να πυροδοτήσει τη ναυτία. Ενώ κάποιες μυρωδιές είναι πιο δύσκολο να τις αποφύγει κανείς, είναι κάποια πράγματα που μπορείτε να κάνετε. Δοκιμάστε να καταναλώνετε πιο κρύα φαγητά, αντί για ζεστά. Εάν μαγειρεύετε αποφύγετε υλικά που ξέρετε ότι η μυρωδιά τους σας αναστατώνει. Εάν μπορείτε, αναθέστε το μαγείρεμα σε κάποιον άλλον για μερικές βδομάδες και μείνετε όσο το δυνατόν μακριά από τη κουζίνα.
• Άλλες στρατηγικές: Βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τις βιταμίνες που σας έχει πει ο γιατρός σας. Εάν νομίζετε ότι σας αυξάνουν την ναυτία, ζητήστε να σας αλλάξει την εταιρεία του σκευάσματος ή δοκιμάστε να το παίρνετε σε διαφορετικές ώρες. Σας προσφέρουν μία ασφάλεια, καθώς βοηθούν στην αναπλήρωση των θρεπτικών ελλείψεων που μπορούν να προκύψουν από του εμετούς αλλά και την αποστροφή στα φαγητά λόγω της ναυτίας. Μπορείτε να συζητήσετε με το γιατρό σας να πάρετε συμπλήρωμα βιταμίνης Β12, ή βιταμίνη Β6 οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση από τη ναυτία.
• Διατροφική προσέγγιση: Και το πιο σημαντικό κομμάτι… τι να φάτε. Μερικά τρόφιμα πυροδοτούν τη ναυτία και άλλα μπορούν να σας κάνουν να αισθανθείτε καλύτερα. Συνήθως οι υδατάνθρακες, όπως το ψωμί, τα δημητριακά και οι πατάτες είναι ανεκτά από γυναίκες με ναυτίες. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν έχουν έντονη γεύση και οσμή, μπορεί να μην χρειαστούν μαγείρεμα και δεν είναι όξινα.
• Το λίπος, ειδικά τα πολύ λιπαρά ή τα τηγανιτά φαγητά, μπορούν να αναστατώσουν το στομάχι, επομένως θα πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή. Η πρωτεΐνη μπορεί και να βοηθήσει και να βλάψει. Οι περισσότερες γυναίκες συμφωνούν ότι όλα τα κρέατα (μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο, ψάρι) προκαλούν ναυτία, μερικές φορές και μόνο στην όψη τους. Ωστόσο, επειδή η πρωτεΐνη προκαλεί μεγαλύτερης διάρκειας κορεσμό, μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή της αίσθησης του άδειου στομαχιού. Δοκιμάστε κρύα κρέατα ή σε θερμοκρασία δωματίου και όχι κατευθείαν ζεστά που μόλις έχουν μαγειρευτεί και έχουν έντονη μυρωδιά. Άλλα προβληματικά φαγητά είναι τα όξινα τρόφιμα, όπως οι σάλτσες ντομάτας και ο χυμός πορτοκάλι.
• Και να είστε προετοιμασμένες. Όποτε φεύγετε από το σπίτι, πάρτε χρήσιμα φαγητά μαζί σας. Θα είναι καλό να έχετε μαζί σας μερικά κρακεράκια εάν αργήσετε να γυρίσετε σπίτι.
• Μπορεί να αισθάνεστε ότι δεν υπάρχει κάτι που να μπορείτε να φάτε, και είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολλά φαγητά που θα πρέπει να αποφύγετε για να μην αισθανθείτε άσχημα. Αλλά μπορείτε να διατηρήστε μία πιο ισορροπημένη δίαιτα απ’ ότι νομίζετε. Επειδή οι υδατάνθρακες είναι καλύτερα ανεκτοί, προτιμήστε αυτά τα φαγητά. Προσπαθήστε όμως να καταναλώνετε και πρωτεΐνη, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Τροφές για τη μείωση της ναυτίας

• Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες: Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, όπως ξηροί καρποί, άπαχο κρέας, αυγά, τόφου και γιαούρτι μπορεί να βοηθήσουν
• Σύνθετοι υδατάνθρακες: Σκεφτείτε το ψωμί ολικής αλέσεως, το καστανό ρύζι, τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως και τα αμυλούχα λαχανικά.
• Τροφές με βιταμίνη Β6: Οι ξηροί καρποί, τα πράσινα φασόλια, τα καρότα, το κουνουπίδι, οι πατάτες, τα άπαχα κρέατα και τα ψάρια είναι καλές πηγές αυτής της βιταμίνης, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη ναυτία σε ορισμένες γυναίκες.
• Ήπιες τροφές: Δοκιμάστε τη δίαιτα BRATT – αυτή είναι οι μπανάνες, το ρύζι, η σάλτσα μήλου, το τοστ και το τσάι. Αυτά τα τρόφιμα δεν είναι μόνο ήπια σε γεύση, αλλά είναι και εύπεπτα
• Κρύο φαγητό: Οι μυρωδιές του μαγειρέματος μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, επομένως τα κρύα γεύματα μπορεί να είναι πιο ελκυστικά μέχρι να περάσει η πρωινή σας αδιαθεσία.

Φαρμακευτική Αγωγή

Έως τώρα δεν υπάρχει κάποια φαρμακευτική αγωγή που περιορίζει τα συμπτώματα της πρωινής ναυτίας, αλλά υπάρχουν διάφορες θεραπείες για τον έλεγχο της ναυτίας στην κύηση, γενικότερα. Παρόλο που κατά κανόνα τα  αντιεμετικά πρέπει να αποφεύγονται, ιδίως στο πρώτο τρίμηνο, στις σπάνιες περιπτώσεις που οι επίμονοι έμετοι δεν υποχωρούν με μη φαρμακευτικά μέσα (αλλαγή δίαιτας, ρύθμιση μεσοδιαστημάτων γευμάτων, κλπ.), μπορεί να δοθούν ορισμένα αντιισταμινικά αντιεμετικά (διμενυδρινάτη, διφαινυδραμίνη) και αν δεν υπάρξει βελτίωση, προμεθαζίνη ή αντιντοπαμινεργικά αντιεμετικά. H πυριδοξίνη δεν είναι αποτελεσματική. H χρήση συνδυασμών αντιεμετικών φαρμάκων δεν ενδείκνυται.

Όταν νιώθετε ναυτία, δοκιμάστε τα εξής:

• Χαλαρώστε.
• Αναπνεύστε αργά.
• Εισπνεύστε από τη μύτη και εκπνεύστε από το στόμα ή δοκιμάστε να φανταστείτε εικόνες, εστιάζοντας σε κάτι ευχάριστο.
• Αποφεύγετε να βλέπετε, να μυρίζετε ή να γεύεστε φαγητά ή άλλες ουσίες (όπως καπνό τσιγάρου) που σας ανακατεύουν στο στομάχι.
• Πιπιλίστε ή μασήστε κομματάκια πάγου ή πιπιλίστε φρεσκοκομμένο λεμόνι. Αν το πλύσιμο των δοντιών σας πνίγει, δοκιμάστε ένα στοματικό διάλυμα. Χρησιμοποιείστε το συχνά για να κρατάτε το στόμα σας καθαρό.
• Δοκιμάστε μια ή δυο ταμπλέτες ασβεστίου για να ουδετεροποιήσετε τα οξέα στο στομάχι σας.
• Δοκιμάστε τζίντζερ, το οποίο αποτελεί μια φυσική θεραπεία για τη ναυτία. Τρίψτε το σε λαχανικά και άλλα φαγητά. Πίνετε χαμομήλι ή τσάι με τζίντζερ.