Πως αλλάζει η ψυχολογία της εγκύου

Στην εγκυμοσύνη οι ορμόνες λένε «κάνουν πάρτι», και μάλλον πρόκειται για την μεγαλύτερη αλήθεια. Ευτυχία, χαρά, προσμονή αλλά και αγωνία, φόβος, άγχος, εκνευρισμός. Τα συναισθήματα στην περίοδο της εγκυμοσύνης αλλάζουν από στιγμή σε στιγμή και αυτό είναι φυσιολογικό, γι’ αυτό και δεν υπάρχει κανένας λόγος πανικού.

Όπως μας εξηγεί ο Μαιευτήρας - Χειρουργός, Γυναικολόγος, Δρ. Βασίλειος Αθανασίου, η εγκυμοσύνη αποτελεί μία περίοδο συνεχών αλλαγών στη διάθεση της εγκύου, όπου οι μεταπτώσεις της κυμαίνονται από συναισθήματα ενθουσιασμού μέχρι έντονο άγχος, ακόμα και κατάθλιψη. Αυτό, βέβαια,  δεν σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες θα παρουσιάσουν τις ίδιες μεταστροφές, με την ίδια συχνότητα και την ίδια εναλλαγή.

Όλα αυτά αποτελούν φυσιολογικά στάδια της εγκυμοσύνης και άμεση απόρροια όλων αυτών των σωματικών αλλαγών που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα μέσα στο σύντομο διάστημα των εννέα μηνών.

Οι συναισθηματικές αλλαγές σχετίζονται με τις αντίστοιχες ορμονικές. Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη είναι οι ορμόνες που κατά κύριο λόγο διαμορφώνουν το συναισθηματικό προφίλ της εγκύου.

Τα οιστρογόνα λειτουργούν μαζί με την προγεστερόνη και βοηθούν στην ανάπτυξη του εμβρύου, ιδιαίτερα στην ωρίμανση των οργάνων του και στην ανάπτυξη των σεξουαλικών του χαρακτηριστικών. Επίσης προετοιμάζουν το στήθος (τους μαστικούς αδένες) για τον θηλασμό.

Επηρεάζουν σχεδόν τα πάντα αφού αυξάνουν τη ροή του αίματος και στο δέρμα (κοκκινίλες στο δέρμα) και μαζί με την προγεστερόνη υπερτονίζουν όλα τα συναισθήματα που νιώθει μια έγκυος  κάνοντάς την συναισθηματικά πιο ευάλωτη, πιο αγχωμένη και με πιο έντονες τις αισθήσεις της.

Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη παράγονται από τον πλακούντα σε αυξημένες ποσότητες καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Οι ψυχολογικές μεταπτώσεις μιας εγκύου σχετίζονται με διάφορους παράγοντες, όπως είναι:

• Η ηλικία της γυναίκας
• Προηγούμενη εμπειρία (ιδιαίτερα αν έχουμε ιστορικό αποβολών)
• Η υγεία του εμβρύου
• Η ανησυχία για τις δεξιότητες που απαιτεί η μητρότητα
• Ο σωστός προγραμματισμός της κύησης
• Οι κοινωνικές σχέσεις της γυναίκας
• Η οικογενειακή στήριξη και ιδιαίτερα η σχέση με τον σύντροφο
• Η οικονομική κατάσταση
• Η εργασία
• Ο προσωπικός χρόνος μετέπειτα
• Αν η εγκυμοσύνη ήταν προγραμματισμένη ή όχι
• Οι σωματικές αλλαγές κατά την διάρκεια της κύησης

Φυσικά, αυτή η, πολλές φορές γλυκιά, αναμονή της έλευσης ενός μωρού αλλάζει και τις ισορροπίες σε ένα ζευγάρι και αυτός είναι ένας λόγος που από μόνος του μπορεί να οδηγήσει σε δικαιολογημένο άγχος και μεταπτώσεις στη διάθεση και την ψυχολογία.

Επίσης το κάθε τρίμηνο της εγκυμοσύνης έχει τα….δικά του καθώς η μέλλουσα μητέρα έρχεται αντιμέτωπη με διαφορετικά συναισθήματα και σωματικές αλλαγές.

Ας δούμε λοιπόν ένα ημερολόγιο των ψυχολογικών αλλαγών ανά τρίμηνο:

 

ΠΡΩΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ

Το σίγουρο είναι ότι κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου υπάρχει μεγάλη χαρά, αν η εγκυμοσύνη είναι επιθυμητή και προγραμματισμένη, αλλά και μεγάλος φόβος και ανησυχία για τυχόν απώλεια του μωρού, καθώς η κύηση δεν έχει ακόμα εμπεδωθεί. Ειδικά αν πρόκειται για την πρώτη εγκυμοσύνη τα συναισθηματα αμφιθυμίας είναι πολύ συνηθισμένα και φυσικά αυτή την περίοδο μεγεθύνονται.

Μέσα σε όλ’ αυτά έρχονται να προστεθούν οι ναυτίες, η κούραση και η υπνηλία που πολλές γυναίκες αισθάνονται και δικαιολογημένα επιδεινώνουν την όλη κατάσταση. Οι δε σωματικές και ορμονικές αλλαγές, συνδυαζόμενες με τις πρακτικές αλλαγές, που είναι αναπόφευκτες, μπορεί να προκαλέσουν στρες, εντάσεις, θυμό και ταυτόχρονα τύψεις για την έγκυο που δεν μπορεί να αισθανθεί αποκλειστικά και μόνο τον ενθουσιασμό που τα κοινωνικά πρότυπα «επιβάλλουν».

Αυτές οι ξαφνικές συναισθηματικές διακυμάνσεις είναι πιο έντονες σε ορισμένες γυναίκες από ό, τι σε άλλες, σημειώνει ο κ. Αθανασίου. Αυτό εξαρτάται από την προσωπικότητας τους, το είδος του στρες που βιώνουν, τη συναισθηματική υποστήριξη που λαμβάνουν, καθώς και τις ορμονικές αλλαγές στο σώμα τους.

 

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΡΙΜΗΝΟ

Μόλις το στρες και το άγχος του πρώτου τριμήνου περάσει, αρχίζουν οι συναισθηματικές μεταβολές του δεύτερου τριμήνου. Γιατί η μέλλουσα μαμά αισθάνεται μεν πιο σίγουρη για την κύηση και συνήθως οι ναυτίες υποχωρούν, όμως τα συναισθήματά της είναι εξίσου έντονα, μπερδεμένα και ευμετάβλητα. Αν και τα συναισθήματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου είναι συνήθως λιγότερο έντονα, μπορεί να είναι εξίσου ανησυχητικά.

Πολλές γυναίκες αρχίζουν να ανησυχούν για την εξωτερική τους εμφάνιση  και να αισθάνονται αμήχανα για το βάρος τους και αυτά τα συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση. Το σώμα αλλάζει, το βάρος αυξάνεται, και πολλές εγκυμονούσες παύουν να εκτιμούν τον εαυτό τους, νιώθοντας και προβληματισμό και ανασφάλεια.

Ψυχολογικά, οι μέλλουσες μητέρες μπορεί να αισθάνονται αυξημένη εξάρτηση από το σύντροφό τους. Έχουν περισσότερες ανάγκες απ’ ότι συνήθως και μπορεί να ανησυχούν για το αν ο σύντροφός τους θα είναι διαθέσιμος, και σε θέση να τις υποστηρίξει κατά τη διάρκεια των αλλαγών αυτής της περιόδου. Ταυτόχρονα, ο μέλλων πατέρας πιθανόν να έχει και αυτός παράξενη στάση, άθελά του, μην ξέροντας πώς πρέπει να συμπεριφερθεί στη σύντροφό του και προσπαθώντας με τη σειρά του να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση.

Κατά τη διάρκεια αυτού του τριμήνου (4ος-6ος μήνας), τόσο η κολπική λίπανση όσο και η ροή του αίματος στην πυελική περιοχή αυξάνονται. Αυτές οι αλλαγές, καθώς και η μείωση της ναυτίας και της ευαισθησίας του στήθους του πρώτου τριμήνου, αυξάνουν την επιθυμία για σεξουαλική επαφή. Το ζευγάρι βέβαια θα πρέπει να βρει νέους ρυθμούς και να προσαρμοστεί και σε αυτό τον τομέα, ανάλογα και με τις οδηγίες του γυναικολόγου.

Επίσης, πολλές γυναίκες ανησυχούν για το αν ο σύντροφος τους εξακολουθεί να έχει το ίδιο ενδιαφέρον. Αυτό που είναι απαραίτητο σε αυτή την περίπτωση είναι η συζήτηση μεταξύ του ζευγαριού η οποία βοηθά στην μείωση  των φόβων και των ανησυχιών, έτσι ώστε το ζευγάρι να μπορεί να απολαύσει μια υγιή σεξουαλική ζωή.

Ας μην ξεχνάμε βέβαια και τη λεγόμενη gender depression, την κατάθλιψη δηλαδή που προκύπτει από την απόκλιση ανάμεσα στην προσδοκία για το φύλο του παιδιού και την πραγματικότητα. Με λίγα λόγια, υπάρχουν μαμάδες που ονειρεύονταν διακαώς ένα κοριτσάκι και χρειάζονται χρόνο για να…χωνέψουν ότι πρέπει να βάψουν το δωμάτιο γαλάζιο.

 

ΤΡΙΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ

Μπαίνοντας στην τελική ευθεία, οι γυναίκες αναμένουν τον τοκετό και έρχονται αντιμέτωπες με σημαντικές φυσικές αλλαγές. Η προσμονή μεγαλώνει και συνοδεύεται από το χαρακτηριστικό Σύνδρομο Δημιουργίας Φωλιάς, κατά το οποίο οι μέλλουσες μανούλες νιώθουν την επιθυμία να ετοιμάσουν το σπίτι που θα υποδεχτεί το μωράκι τους!

Και ενώ ο φόβος για μια αποβολή έχει συνήθως εξαφανιστεί στο τρίτο τρίμηνο έρχεται ένας άλλος στη θέση του - ο φόβος της άφιξης του μωρού. Αρχίζουν να φοβούνται τόσο την ίδια τη γέννα, ως σωματική και ψυχική διαδικασία, όσο και τις πρακτικές αλλαγές που θα επιφέρει στη ζωή τους ο ερχομός του μωρού.

Ταυτόχρονα, το σώμα επιβαρύνεται όλο και περισσότερο και η δυσφορία και η κούραση αυξάνονται. Τον τελευταίο μήνα ειδικά της εγκυμοσύνης,  η κούραση  μεγαλώνει λόγω του βάρους της κοιλιάς. Ο ύπνος γίνεται πιο δύσκολος και άστατος και η υπερένταση διαδέχεται την υπερκόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτή κατάσταση κάνει τις γυναίκες ιδιαίτερα αφηρημένες, καθώς αποκτούν το λεγόμενο “baby brain”.

Το πως αισθάνονται οι γυναίκες για τους φυσικούς περιορισμούς του τρίτου τριμήνου, όπως εξηγούν οι ειδκοί, είναι μια αντανάκλαση των ανησυχιών και των συναισθημάτων τους για την επικείμενη μητρότητα.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι γυναίκες μπορεί να χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή από τον σύντροφό τους, την οικογένειά τους και τους φίλους τους. Μπορεί να χρειάζονται διαβεβαίωση σχετικά με τη φυσική τους εμφάνισή, ειδικά αν η σεξουαλική ορμή τους έχει μειωθεί και πάλι, καθώς και τη διαβεβαίωση σχετικά με την ικανότητά τους ως μητέρες.

Αυτό που πρέπει να κάνει μια έγκυος, με τη βοήθεια πάντα  του συντρόφου και της οικογένειάς της, αλλά και την καθοδήγηση του γιατρού της, είναι να αναγνωρίσει τα συναισθήματά της, να τα μοιραστεί και να τα αποδεχτεί, για να μπορέσει έπειτα να τα διαχειριστεί. Έτσι θα είναι πανέτοιμη να απολαύσει αυτό το νέο, πρωτόγνωρο αλλά συνάμα μαγικό ταξίδι της ζωής της.

Διαβάστε επίσης:

Ερευνα: Πώς η ψυχολογία του πατέρα στην εγκυμοσύνη καθορίζει τη συμπεριφορά του παιδιού

Tα συναισθήματα που βιώνει μια έγκυος στο τρίτο τρίμηνο

Κατάθλιψη και εγκυμοσύνη: Νέα έρευνα για τη μεταξύ τους σχέση

 

 

Ο απόλυτος οδηγός-ημερολόγιο των αλλαγών στην ψυχολογία της εγκύου μέρα με τη μέρα