Κατακράτηση υγρών: Πότε εμφανίζεται και πως αντιμετωπίζεται

Δημοσιεύθηκε στις | Τελευταία Ενημέρωση

Δεν ξέρω για ‘σας, αλλά για ‘μένα η κατακράτηση υγρών είναι ένα θέμα που όχι μόνο με απασχολεί τα τελευταία χρόνια αλλά μου σπάει και τα νεύρα! Βέβαια, αν κρίνω από τις καθημερινές συζητήσεις, τολμώ να πω ότι πρόκειται  για ένα θέμα που απασχολεί συχνά και  γυναίκες αλλά και άντρες. Είναι ένα πρόβλημα που εύκολα δημιουργείται και δύσκολα αποβάλλεται. Να ξέρετε ότι αν παίρνετε ή χάνετε δύο με τρία κιλά από τη μια μέρα στην άλλη, τότε πιθανόν τα περισσότερα από αυτά να οφείλονται στην κατακράτηση υγρών.

Ανακαλύψτε, λοιπόν, σ’ αυτό το κείμενο τα πάντα! Τι είναι κατακράτηση, τις αιτίες που την προκαλούν και τα μυστικά για να απαλλαγείτε από αυτή.


Τι είναι η κατακράτηση υγρών

Όταν μιλάμε για κατακράτηση υγρών εννοούμε την υπερβολική συσσώρευση νερού και άλλων υγρών στο κυκλοφορικό σύστημα, στους ιστούς και στις διάφορες κοιλότητες του σώματος.

Τα επίπεδα υγρών στο σώμα ρυθμίζονται από ένα περίπλοκο σύστημα ορμονών και ουσιών που δρουν όπως οι ορμόνες (προσταγλανδίνες) και τα περιττά υγρά απομακρύνονται γρήγορα μέσω των νεφρών με τη μορφή των ούρων. Αντίστοιχα, όταν η πρόσληψη και η επάρκεια υγρών είναι χαμηλή, ο ρυθμός παραγωγής ούρων μειώνεται.

Συμπτώματα

  • φούσκωμα, ειδικά στην κοιλιακή περιοχή
  • αύξηση της περιμέτρου μέσης
  • πρησμένα πόδια και αστραγάλους
  • πρήξιμο της κοιλιάς, του προσώπου και των γοφών
  • δύσκαμπτες αρθρώσεις
  • απότομη αύξηση βάρους
  • διακυμάνσεις βάρους από μέρα σε μέρα
  • εσοχές στο δέρμα, παρόμοιες με αυτές που βλέπεις στα δάχτυλα όταν έχεις βρεθεί στο μπάνιο ή στο ντους για μεγάλο χρονικό διάστημα
Κατακράτηση υγρών: Πότε εμφανίζεται και πως αντιμετωπίζεται

Αιτίες

  • Περίοδος: Η κατακράτηση υγρών ταλαιπωρεί πολλές γυναίκες τις ημέρες που προηγούνται της περιόδου τους, με αποτέλεσμα το πρήξιμο στην κοιλιά και την ευαισθησία του στήθους. Κατά τη διάρκεια της έμμηνου ρύσεως (περιόδου) λαμβάνουν χώρα αρκετές ορμονικές αλλαγές ιδίως στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης. Οι αλλαγές στα επίπεδα ορμονών οδηγούν σε αλλαγές στην ισορροπία των υγρών του σώματος και τελικά σε κατακράτηση υγρών.
  • Εγκυμοσύνη: Η πίεση που ασκεί η μήτρα στα αιμοφόρα αγγεία της λεκάνης προκαλεί συχνά συσσώρευση υγρών στο σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Η κατακράτηση στην περίπτωση αυτή δεν είναι ανησυχητική και υποχωρεί μετά τον τοκετό.
  • Πίεση στα τριχοειδή αγγεία: Η κατακράτηση υγρών μπορεί να συμβεί όταν μεταβάλλονται τα επίπεδα της πίεσης στο εσωτερικό των μικροσκοπικών αιμοφόρων αγγείων που ονομάζονται τριχοειδή αγγεία. Υγρά πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, βιταμίνες και οξυγόνο παροχετεύονται συνεχώς διά μέσου των τριχοειδών αγγείων στους ιστούς του σώματος. Τα υγρά αυτά τρέφουν τα κύτταρα και στη συνέχεια επιστρέφουν στα τριχοειδή αγγεία. Σε περίπτωση που παρατηρηθεί αλλαγή στην πίεση εντός των τριχοειδών αγγείων, τα υγρά παγιδεύονται εκεί προκαλώντας κατακράτηση. Κατακράτηση μπορεί να συμβεί επίσης εάν υπάρχει διαρροή στα τριχοειδή αγγεία και απελευθερωθούν υγρά στα μικρά κενά που υπάρχουν μεταξύ των κυττάρων.
  • Λεμφοίδημα: Πρόκειται για κατάσταση στην οποία λόγω απόφραξης του λεμφικού συστήματος παρατηρείται κατακράτηση λέμφου (υγρού) στους μαλακούς ιστούς. Εντοπίζεται κυρίως σε περιοχές του σώματος όπου απαντάται μεγάλος αριθμός λεμφαδένων όπως για παράδειγμα στη μασχάλη και στη βουβωνική χώρα αλλά και στα άνω και κάτω άκρα. Εμφανίζεται μετά από ορισμένους τύπους χειρουργικών επεμβάσεων ή ύστερα από μεγάλο χρονικό διάστημα ακινησίας π.χ. νοσηλεία. Η αντιμετώπισή του γίνεται τόσο χειρουργικά όσο και μη-χειρουργικά.
  • Πρόβλημα στην καρδιά: Η φυσιολογική πίεση εντός των αιμοφόρων αγγείων διατηρείται εν μέρει χάρη στη λειτουργία της καρδιάς. Αν για οποιοδήποτε λόγο η καρδιά παρουσιάζει ανεπάρκεια παρατηρείται μεταβολή στην πίεση, η οποία συχνά οδηγεί σε σοβαρή κατακράτηση υγρών. Εκτός από τα άκρα, στην περίπτωση αυτή συσσωρεύεται υγρό και στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται βήχας και/ή δύσπνοια.
  • Παθήσεις των νεφρών: Τα νεφρά αναλαμβάνουν να φιλτράρουν το αίμα, απομακρύνοντας περιττά υγρά και άχρηστες ουσίες μέσω των ούρων. Στη συνέχεια, περνούν στο αίμα οι ουσίες που έχουν απομείνει και τις οποίες μπορεί να επαναχρησιμοποιήσει ο οργανισμός. Σε περίπτωση διαταραχής της ροής αίματος προς τα νεφρά (π.χ. λόγω νεφρικής ανεπάρκειας), το «φιλτράρισμα» δεν διενεργείται σωστά και τα υγρά παραμένουν στο σώμα, προκαλώντας κατακράτηση.
  • Αλάτι: Η πιο γνωστή ίσως αιτία που οδηγεί σε κατακράτηση υγρών είναι η αυξημένη κατανάλωση αλατιού (νατρίου). Το αλάτι και πιο συγκεκριμένα το νάτριο που περιέχεται σε αυτό, οδηγεί σε επαναρρόφηση νερού από τα νεφρά και τελικά σε κατακράτηση υγρών στο σώμα.
  • Φαρμακευτική αγωγή: Η κατακράτηση υγρών μπορεί να αποτελεί παρενέργεια κάποιου φαρμάκου, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, τα φάρμακα που περιέχουν οιστρογόνα και οι βήτα αναστολείς.
  • Σωματική αδράνεια: Η σωματική δραστηριότητα βοηθά ώστε το αίμα να επιστρέφει από τα αιμοφόρα αγγεία των ποδιών προς την καρδιά. Η πολύωρη ακινησία και εν γένει ο καθιστικός τρόπος ζωής επιβραδύνουν αυτή την ανοδική κίνηση του αίματος, οδηγώντας σε συσσώρευση υγρών στα κάτω άκρα.
  • Πτήσεις: Για το τέλος άφησα μία αιτία που πιθανόν να μη σας περνάει από το μυαλό. Το πρήξιμο των ποδιών αποτελεί σύνηθες πρόβλημα των επιβατών κατά τη διάρκεια αλλά και μετά από πτήσεις μεγάλων αποστάσεων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών πτήσεις μεγάλων αποστάσεων πιθανόν να οδηγήσουν σε κατακράτηση 250ml υγρών σε κάθε πόδι! Αιτία για την κατάσταση αυτή φαίνεται πως αποτελεί η αύξηση του αιματοκρίτη γεγονός  που προάγει τη θρόμβωση.
Κατακράτηση υγρών: Πότε εμφανίζεται και πως αντιμετωπίζεται

Αντιμετώπιση

Αρχικά πρέπει να δούμε ποια είναι η αιτία που προκάλεσε την κατακράτηση υγρών.  Για παράδειγμα, αν οφείλεται στη φαρμακευτική αγωγή χρειάζεται συζήτηση με τον γιατρό ώστε να εξεταστεί μια πιθανή αλλαγή είτε στο φάρμακο είτε στη δοσολογία. Από την άλλη, η αντιμετώπιση μιας πάθησης των νεφρών ή της καρδιάς θα βοηθήσει να υποχωρήσει και η κατακράτηση που αυτή έχει προκαλέσει.

Μπορείτε επίσης να ακολουθήσετε τις παρακάτω συμβουλές για να βελτιώσετε την κατάσταση:

Περιορίστε το αλάτι και τη ζάχαρη

Το νάτριο (βασικό συστατικό του μαγειρικού αλατιού) προσελκύει και συγκρατεί νερό. Ως αποτέλεσμα, η περίσσεια νατρίου στο σώμα προκαλεί -μεταξύ άλλων- κατακράτηση υγρών.

Η ζάχαρη οδηγεί σε αυξημένη συγκέντρωση του σακχάρου στο αίμα καθώς και στα επίπεδα ινσουλίνης. Τα υψηλά επίπεδα ινσουλίνης υποχρεώνουν το σώμα να διατηρεί περισσότερο νάτριο. Αυτό οδηγεί σε αυξημένη ποσότητα υγρών μέσα στο σώμα.

Προσθέστε στο διαιτολόγιο σας τροφές που περιέχουν περισσότερο νερό & κάλιο

Το κάλιο φαίνεται να συμβάλλει στη μείωση της κατακράτησης νερού με δυο τρόπους: ο πρώτος αφορά τη μείωση των επιπέδων νατρίου και  ο δεύτερος την αύξηση της παραγωγής ούρων.

Τέτοιες τροφές είναι τα φρούτα & τα λαχανικά! Κυρίως: μπανάνα, κολοκύθα, αρακάς, μπάμιες, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, σπανάκι, ανανάς, avocado.

Πείτε «όχι» στους επεξεργασμένους υδατάνθρακες

Αποφύγετε λοιπόν επεξεργασμένους υδατάνθρακες όπως λευκό ψωμί πολυτελείας, δημητριακά πρωινού με ζάχαρη, σφολιατοειδή, κουλούρια, κέικ και γλυκά αρτοπαρασκευάσματα.

Επιλέξτε συγκεκριμένα ροφήματα που έχουν διουρητική δράση

Μερικά από αυτά είναι: Λουΐζα, σημύδα, τσουκνίδα, ταραξάκος, πικραλίδα, πράσινο τσάι.

Αυξήστε τη φυσική σας δραστηριότητα

Η φυσική δραστηριότητα (μέσω εφίδρωσης) οδηγεί σε απώλεια υγρών άρα και μείωση της κατακράτησης υγρών. Διαλέξτε μία μορφή δραστηριότητας – άσκησης που σας ευχαριστεί ώστε να είναι πιο εύκολο να είστε συνεπείς.

Αποφύγετε την έκθεση σε ακραίες θερμοκρασίες.