Διαβήτης κύησης: Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις

Ο διαβήτης θεωρείται μια αυτοάνοση ασθένεια, με αργή και σιωπηλή πορεία. Προοδευτικά καταστρέφονται τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη, κάνοντας την παραγωγή της προβληματική. Έτσι, αυξάνεται η γλυκόζη (σάκχαρο) που κυκλοφορεί στο αίμα.
Συχνά, κάποια μικρή διαταραχή που υποβόσκει, γίνεται εμφανής για πρώτη φορά όταν επιβαρυνθεί από μια εγκυμοσύνη. Αυτό οφείλεται συνήθως στις προκαλούμενες ορμονικές μεταβολές. Έτσι, εκτός από τον γνωστό σακχαρώδη διαβήτη, υπάρχει και ο σακχαρώδης διαβήτης της κύησης. Έτσι ονομάζεται ο διαβήτης που αναπτύσσεται, ή ανακαλύπτεται για πρώτη φορά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, έχει σημειωθεί αύξηση των περιστατικών διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης πράγματα μπορεί να έχει σχέση –μεταξύ άλλων– και με τον σύγχρονο τρόπο ζωής και διατροφής των γυναικών πριν μείνουν έγκυες. Γενικά πάντως…

Κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν ΣΔΚ γυναίκες με:

• Θετικό οικογενειακό ιστορικό
• Ηλικία άνω των 25 ετών
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• Παχυσαρκία
• Προηγούμενη κύηση με ΣΔΚ

Τα προβλήματα
Τόσο ο ήδη γνωστός, όσο και ο διαβήτης της κύησης, μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη, αλλά και στον τοκετό. Τα προβλήματα αφορούν όχι μόνο τη μητέρα αλλά και το έμβρυο. Τα κυριότερα είναι: το αυξημένο αμνιακό υγρό, οι ουρολοιμώξεις, το αυξημένο ποσοστό καισαρικής τομής λόγω μεγάλου βάρους γέννησης των νεογνών, ο πρόωρος τοκετός, η υπέρταση της εγκυμοσύνης και άλλα.

Η διάγνωση
Όλες οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να ελέγχονται για σακχαρώδη διαβήτη της κύησης, μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας, ή και νωρίτερα σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου.
Η διάγνωση βασίζεται στο αποτέλεσμα της δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη η χορήγηση της οποία γίνεται από το στόμα . Η εξέταση  ονομάζεται «καμπύλη σακχάρου». Παρόλο που  είναι απλή εξέταση, πρέπει να γίνεται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις και συνθήκες για να είναι αξιόπιστη.

Η ρύθμιση κατά την εγκυμοσύνη
Σε γυναίκες με διαβήτη της εγκυμοσύνης, η μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα πρέπει να είναι σχολαστική, σε καθημερινή βάση. Ιδιαίτερη σημασία έχει η καλή ρύθμιση του σακχάρου, με την κατάλληλη δίαιτα.  Κατά κανόνα αποφεύγονται οι τροφές που ανεβάζουν γρήγορα και σε υψηλά επίπεδα το σάκχαρο του αίματος όπως οι απλοί υδατάνθρακες (γλυκά, ζάχαρη, μέλι, άσπρο ψωμί και άσπρα ζυμαρικά) καθώς  επίσης τα αναψυκτικά και γενικά τα ποτά που εμπεριέχουν καφεΐνη αλλά  και οι τροφές πλούσιες σε κορεσμένα λίπη.
Η αύξηση του βάρους της εγκύου πρέπει να εκτιμάται σε κάθε επίσκεψη στο γυναικολόγο και ανάλογα να προσαρμόζεται η πρόσληψη των θερμίδων.  Χρήσιμη, όμως,  μπορεί να αποδειχθεί και η συνεργασία με το διαβητολόγο ή ενδοκρινολόγο.
Γενικά το βάρος που πρέπει να πάρει η έγκυος, συνολικά κατά τη διάρκεια της κύησης, δεν πρέπει να ξεπερνά τα 10-12 κιλά. Όταν, παρά τη δίαιτα, τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα ανεβαίνουν, η φαρμακευτική αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη της κύησης γίνεται με τη χορήγηση ινσουλίνης.
Εκτός της παρακολούθησης του διαβήτη είναι σημαντικό να ελέγχουμε συστηματικά την αρτηριακή πίεση της μητέρας, αλλά και την καλή λειτουργία των νεφρών της.
Η παρακολούθηση του εμβρύου γίνεται κυρίως με το υπερηχογράφημα και το καρδιοτοκογράφημα, και ξεκινά από τη στιγμή της διάγνωσης του διαβήτη στην κύηση. Πρέπει να γίνεται συχνά μέχρι τον τοκετό, ιδιαίτερα όσο η εγκυμοσύνη πλησιάζει προς το τέλος της. Με το υπερηχογράφημα ελέγχεται το βάρος του εμβρύου, καθώς περίπου 1 στις 3 διαβητικές έγκυες, θα γεννήσει νεογνό με βάρος μεγαλύτερο από 4 κιλά. Επίσης ελέγχονται και άλλοι παράμετροι, όπως η ποσότητα του αμνιακού υγρού αλλά και η ροή του αίματος στα αγγεία του πλακούντα και του ομφαλίου λώρου (Doppler), ιδιαίτερα στο τελευταίο τρίμηνο της κύησης.

Ο τοκετός 
Όταν ο σακχαρώδης διαβήτης της εγκυμοσύνης ρυθμίζεται καλά και δεν υπάρχουν επιπλοκές, δεν χρειάζεται να γίνει πρόωρη πρόκληση τοκετού, ούτε καισαρική τομή. Η γυναίκα μπορεί άνετα να γεννήσει με φυσιολογικό τοκετό, κάτω από τις σωστές συνθήκες. Μόνο όταν εμφανίζονται επιπλοκές, όπως υπέρταση, μεγάλο βάρος νεογνών, μεγάλη ηλικία της γυναίκας και άλλα, μπορεί να χρειαστεί πρόκληση τοκετού, πριν από την αυτόματη έναρξη του, ή καισαρική τομή.

Και μετά, τι γίνεται;
Η μητέρα που είχε διαβήτη στην εγκυμοσύνη συστήνεται να επαναλάβει την «καμπύλη σακχάρου» περίπου έξι εβδομάδες αφότου γεννηθεί το μωρό και είναι πολύ πιθανό τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα να έχουν ήδη επιστρέψει στα κανονικά.  Αν όμως η γυναίκα είναι παχύσαρκη μπορεί να παραμείνει διαβητική και μετά την εγκυμοσύνη. Κάθε γυναίκα, ωστόσο, που έχει αναπτύξει διαβήτη κύησης, θα πρέπει να γνωρίζει ότι είναι πιθανό να αναπτύξει διαβήτη στο μέλλον. Τέλος, τα παιδιά που η μητέρα τους κατά την εγκυμοσύνη είχε αναπτύξει διαβήτη, έχουν πιθανή προδιάθεση για παχυσαρκία ή να εμφανίσουν τα ίδια διαβήτη κάποια στιγμή στη ζωή τους.

Της Φλώρας Κασσαβέτη, με τη συνεργασία του Παναγιώτη Χριστόπουλου MD, MSc, PhD, IFEPAG - Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Director of EURAPAG,info@healthylady.gr.