Οι αποβολές: Πότε συμβαίνουν και που οφείλονται

Ας μιλήσουμε λοιπόν ανοιχτά γι’ αυτό το μεγάλο θέμα, αυτόν τον μεγάλο φόβο όλων των γυναικών, που η μεγαλύτερη τους επιθυμία είναι να φέρουν στον κόσμο ένα υγιές μωράκι. Και ενώ οι περισσότερες εγκυμοσύνες έχουν ευτυχή κατάληξη, μερικές, ευτυχώς οι λιγότερες, αποτυγχάνουν.

Πόσο συνηθισμένο είναι τελικά το φαινόμενο των αποβολών;

Αν και είναι δύσκολο να δοθεί ένας ακριβής αριθμός, περίπου 15 στις 100 εγκυμοσύνες καταλήγουν σε αποβολή. Συχνά μια γυναίκα αποβάλει  προτού καν διαπιστώσει ότι είναι έγκυος. Πιθανόν, τα τρία τέταρτα των γονιμοποιημένων ωαρίων χάνονται στα αρχικά στάδια της εγκυμοσύνης. Περίπου οι 98 στις 100 γυναίκες που αποβάλουν, το παθαίνουν στις πρώτες 13 εβδομάδες ενώ σπάνια μια γυναίκα αποβάλει αργότερα.

Επειδή η αποβολή αποτελεί μία από τις καθημερινές αγωνίες της εγκύου, ειδικότερα το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, ρωτήσαμε τον γυναικολόγο- μαιευτήρα Χάρη Χηνιάδη, για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε μια πιθανή τραυματική εμπειρία.

Τι είναι η αποβολή;

Ως αποβολή ορίζεται η απώλεια ενός εμβρύου πριν από τις 24 εβδομάδες της κύησης. Η πιο συχνή περίοδος όπου πάει κάτι στραβά σε μια εγκυμοσύνη είναι στις πρώτες ημέρες και τις εβδομάδες μετά από τη σύλληψη. Πολλές πρόωρες αποβολές δεν ανιχνεύονται καν. Εάν η περίοδός σας έρχεται όπως πάντα, δεν μπορείτε ποτέ να υποψιαστείτε ότι είστε έγκυος. Περίπου το 15% των επιβεβαιωμένων εγκυμοσυνών αποβάλλονται, συνήθως πριν από τις 12 εβδομάδες.

Ποια αίτια οδηγούν σε αποβολή;

Η αποβολή δεν είναι πάντα πλήρως κατανοητή και μερικές αποβολές –ένα μικρό ποσοστό-συμβαίνουν χωρίς εξήγηση. Τα πιο συχνά αίτια είναι:

• Χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου

Οι χρωμοσωμικές ανωμαλίες ευθύνονται για το 75% περίπου των αποβολών. Ειδικά σε μητέρες μεγάλης ηλικίας (μεγαλύτερες των 40 ετών) όπου τα ωάρια έχουν μεγάλη πιθανότητα κακής αντιγραφής τού γενετικού υλικού κατά τη διαίρεσή τους, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σημαντικά

• Ανωμαλίες της μήτρας

Οι ανωμαλίες της μήτρας (ινομυώματα, διαφράγματα ενδομητρίου, πολύποδες) τις περισσότερες φορές ανιχνεύονται πριν την σύλληψη, στο ετήσιο υπερηχογράφημα με το γυναικολόγο. Εάν μια ανωμαλία παίζει ρόλο στην σωστή εμφύτευση και ανάπτυξη του εμβρύου τότε θεραπεύεται χειρουργικά, τις περισσότερες φορές με υστεροσκόπηση ή λαπαροσκόπηση.

• Λοιμώξεις

Οι λοιμώξεις της μητέρας (π.χ. Μυκόπλασμα) παίζουν ρόλο και πρέπει να αντιμετωπίζονται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή

• Αυτοάνοσα προβλήματα

Τα αυτοάνοσα προβλήματα ευθύνονται για ένα μικρό ποσοστό των αποβολών. Φαίνεται ότι παίζουν σημαντικότερο ρόλο στις επαναλαμβανόμενες αποβολές (περισσότερες από 2 ή 3).

• Ανεπάρκεια Τραχήλου

Ο τράχηλος αρχίζει να ανοίγει και οι συσπάσεις της μήτρας ωθούν το μωρό έξω πάρα πολύ σύντομα, συχνά πριν από τις 20 εβδομάδες.

Η ανεπάρκεια του τραχήλου σπάνια ευθύνεται για αποβολές μέχρι την 24η εβδομάδα της κύησης.  Εφόσον συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια σε προηγούμενες επεμβάσεις στον τράχηλο (κρυοπηξία, laser, LLETZ, κωνοειδής εκτομή), οι οποίες μικραίνουν ανεπανόρθωτα το μήκος του. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται συνήθως με την προληπτική τοποθέτηση τραχηλικού ράμματος-περίδεση τραχήλου.

• Έκτοπη κύηση

Το έμβρυο αναπτύσσεται έξω από τη μήτρα, συνήθως στη σάλπιγγα. Η έκτοπη κύηση δεν είναι καθαυτή αποβολή ,αλλά δυστυχώς με τη διάγνωσή της ακολουθεί συνήθως και η θεραπεία της που κατά κανόνα οδηγεί στο σταμάτημα της ανάπτυξης του εμβρύου.

Παράγοντες κινδύνου

Σύμφωνα με τους ειδικούς, διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο αποβολής εάν:

• βρίσκεστε σε προχωρημένη ηλικία
• έχετε ήδη αποβάλει περισσότερες από μια φόρα
• έχετε ινομυώματα (μη-καρκινωματώδεις όγκους στο στρώμα των μυών της μήτρας) ή μια ανώμαλα διαμορφωμένη μήτρα
• έχετε ερυθηματώδη λύκο
• έχετε διαβήτη, ασθένεια νεφρών ή ασθένεια θυρεοειδή (αν αυτές οι ασθένειες ελέγχονται από τους γιατρούς σας, ο κίνδυνος αποβολής είναι πολύ χαμηλότερος)
• έχετε κάποια μόλυνση στην αρχή της εγκυμοσύνης σας όπως ερυθρά, λιστέρια ή χλαμύδια.

Τι είναι οι Επαναλαμβανόμενες Αποβολές;

Επαναλαμβανόμενες ή καθ' έξιν αποβολές ονομάζονται οι απώλειες τριών ή περισσότερων διαδοχικών κυήσεων. Χαρακτηριστικό γνώριμα είναι η αμηνόρροια. Εμφανίζονται περίπου στο 1% του πληθυσμού των γυναικών. Ένα μικρό ποσοστό των γυναικών γνωρίζει το αίτιο που προκάλεσε την αποβολή.

Ποιοι παράγοντες ενδέχεται να παίζουν ρόλο στις επαναλαμβανόμενες αποβολές;

• Παχυσαρκία - Σακχαρώδης Διαβήτης
• Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών
• Ανοσολογικοί Παράγοντες
• Ενδοκρινικοί παράγοντες
• Ανατομικοί Παράγοντες
• Γενετικοί Παράγοντες
• Ανεπάρκεια τραχήλου

Τι πρέπει να κάνει μία γυναίκα στην περίπτωση αυτή;

Εφόσον μια γυναίκα αποβάλει 2 ή και περισσότερες φορές είναι σωστό να γίνεται:

• Αναλυτική λήψη ιστορικού
• Ενδελεχής κλινική εξέταση
• Πλήρης υπερηχογραφικός έλεγχος
• Υστεροσκόπηση
• Χρωμοσωματικός έλεγχος και των δύο γονέων
• Ορμονικός και Αιματολογικός έλεγχος
• Έλεγχος για πιθανά ανοσολογικά προβλήματα της μητέρας

Πρέπει να γίνει σαφώς κατανοητό ότι ο έλεγχος αυτός περιλαμβάνει μια σειρά εξετάσεων, η οποία αποσκοπεί στο να αποδείξει αν η μητέρα χρειάζεται μια φαρμακευτική θεραπεία, που οποία θα βελτιώσει τις πιθανότητές της να προχωρήσει η εγκυμοσύνη φυσιολογικά.

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η ασθενής να εμπλακεί σε κυκεώνα εξετάσεων λόγω π.χ. ασυμβατότητας του σώματός της με το σπέρμα του συζύγου και άλλα συναφή, τα οποία μπορεί να οδηγήσουν σε εφαρμογή «εμβολιασμών» με «λεμφοκύτταρα» και άλλες ουσίες.

Οι «θεραπείες» αυτές δεν έχουν καμία πιστοποίηση ή έλεγχο και έχουν απαγορευτεί τόσο από το Βρετανικό (RCOG), όσο και από το Αμερικανικό (ACOG) Κολλέγιο Μαιευτικής & Γυναικολογίας. Η εφαρμογή τους έχει αυξημένη πιθανότητα πολύ σοβαρών επιπλοκών στην υγεία των μητέρων και πρέπει να γίνεται μόνο στα πλαίσια ερευνητικών προγραμμάτων και μετά από ενημέρωση των ασθενών για τις επιπλοκές αυτές. Πρέπει λοιπόν οι γυναίκες να ελέγχουν τη θεραπεία που τους προτείνεται και σε περίπτωση αμφιβολίας να ζητούν και δεύτερη γνώμη από ειδικό.

Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι η μητέρα πάσχει από αυτοάνοσο νόσημα – π.χ. Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο- η θεραπεία που πρέπει να εφαρμοστεί αυξάνει την πιθανότητα επιτυχίας κατά 40% περίπου στην επόμενη εγκυμοσύνη.

Συμπτώματα - Πως ξέρω ότι έχω αποβάλλει;

Τα προφανέστερα σημάδια είναι οι πόνοι περιόδου και η σχετικά μεγάλη αιμορραγία από τον κόλπο, που μπορεί να περιλαμβάνει θρόμβους αίματος. Εντούτοις, μπορεί να αποβάλλετε  χωρίς καν να το καταλάβετε, ιδιαίτερα νωρίς στην εγκυμοσύνη. Πολλές γυναίκες μπερδεύουν μια αποβολή με μια περίοδο που καθυστέρησε να έρθει.

Μερικές αποβολές ανακαλύπτονται μόνο κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης ρουτίνας στον γυναικολόγο σας, όταν ο γιατρός δεν μπορεί να βρει τον χτύπο της καρδιάς του μωρού. Κάποιες έγκυες δεν καταλαβαίνουν καν ότι έχουν αποβάλλει, ιδιαιτέρως στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης έως ότου επισκεφτούν τον γυναικολόγο τους για την εξέταση ρουτίνας την 12η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Δεν υπάρχουν ενδεικτικά προειδοποιητικά σημάδια, εκτός ίσως από ένα ασαφές συναίσθημα ότι κάτι δεν πάει καλά.

Ποιες είναι οι επιλογές μετά από μία αποβολή

Εάν ο υπερηχογραφικός έλεγχος δείξει ότι δεν έχουν απομείνει στοιχεία κύησης μέσα στην μήτρα, τότε η αποβολή ονομάζεται τελεία και δεν είναι απαραίτητο να γίνει κάτι επιπλέον. Εάν αντίθετα επιβεβαιωθεί η παρουσία υπολειμμάτων της κύησης, τότε οι επιλογές είναι, είτε η αναμονή, ή να κάνετε φαρμακευτική ή χειρουργική απόξεση.

Στάση Αναμονής

Η επιλογή αυτή έχει 50% επιτυχία και μπορεί να διαρκέσει η αιμορραγία έως 3 εβδομάδες. Η ποσότητά της μπορεί να είναι μεγάλη και να συνοδεύεται με κράμπες. Σε σοβαρή αιμορραγία μερικές φορές χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο. Μετά το τέλος της αιμορραγίας θα χρειαστείτε υπερηχογραφικό έλεγχο περίπου 2 εβδομάδες αργότερα. Εφόσον ξεκινήσει η αιμορραγία μαζί με τις κράμπες είναι πιθανόν να συμβεί η τελεία αποβολή και καλό είναι να γίνει τεστ κυήσεως 1 εβδομάδα μετά. Εάν είναι αρνητικό, τότε δεν χρειάζεται να κάνετε τίποτα παραπάνω, εάν όμως είναι θετικό θα χρειαστεί να απευθυνθείτε σε γιατρό.

Φαρμακευτική Αγωγή

Η επιτυχία της είναι 85% και με τον τρόπο αυτό αποφεύγετε την αναισθησία και τη βίαιη διαστολή του τραχήλου. Η χορήγηση του σκευάσματος μιφεπρεστόνης και 36 ώρες μετά μισοπροστόλης, διακολπικώς ή από του στόματος, βοηθούν τη φαρμακευτική διαστολή του τραχήλου, ώστε τα υπολείμματα να αποβληθούν. Ο απαιτούμενος χρόνος είναι 6-8 ώρες και συνοδεύεται από αιμορραγία και έντονο πόνο όπως της περιόδου. Μπορείτε να λάβετε για το λόγο αυτό κάποιο παυσίπονο, ενώ μπορεί να εμφανιστούν διάρροια και εμετοί και ίσως ρίγος. Εάν η αιμορραγία δεν ξεκινήσει εντός 24ώρου θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας.

Χειρουργική Αντιμετώπιση

Μπορεί να γίνει υπό γενική ή τοπική αναισθησία. Η επιτυχία της είναι 95%. Η επέμβαση είναι ασφαλής, αλλά υπάρχει ένας μικρός κίνδυνος εμφάνισης επιπλοκών όπως σοβαρή αιμορραγία, μόλυνση ή βλάβη στη μήτρα. Ο κίνδυνος της μόλυνσης είναι ο ίδιος τόσο στη φαρμακευτική, όσο στη χειρουργική αντιμετώπιση της αποβολής.

Τι γίνεται μετά

Η εγκυμονούσα θα πρέπει να παραμείνει στο κρεβάτι, να αποφύγει την έντονη δραστηριότητα και τις σεξουαλικές επαφές και ανάλογα με τα αίτια χορηγείται θεραπεία.

Θα μπορούσα να έχω αποτρέψει την αποβολή μου;

Η αποβολή είναι σχεδόν πάντα κάτι που είναι πέρα από τον έλεγχό σας. Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας για κάτι που δεν θα μπορούσατε να αποτρέψετε. Είναι πάντα ένα λυπηρό γεγονός και εσείς και ο σύντροφος σας θα χρειαστείτε κατανόηση, συμπόνια και υποστήριξη. Να συζητήσετε με το γιατρό σας τους πιθανούς λόγους της αποβολής και να ρωτήσετε τι πρέπει να κάνετε για να μείνετε πάλι έγκυος. Γενικά, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο αυτό δεν πρέπει να είναι δυνατό.

Να  θυμάστε: Οι περισσότερες γυναίκες που έχουν μια αποβολή, την επόμενη φορά έχουν μια κανονική, υγιή εγκυμοσύνη.