Διαζύγιο: Υποχρέωση του εισαγγελέα η διασφάλιση επικοινωνίας γονέα με το παιδί του

Την ανάγκη προάσπισης των δικαιωμάτων των γονέων για επικοινωνία με τα παιδιά τους και πρόσβασης σε έγγραφα επισημαίνει η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου. Η εγκύκλιος  ήρθε βέβαια με 4,5 χρόνια καθυστέρηση, μετά την καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ).

Την προσοχή των αρμόδιων εισαγγελικών λειτουργών και κυρίως των εισαγγελέων ανηλίκων να εφαρμόζουν πιστά το άρθρο που αφορούν στο δικαίωμα του γονέα (πατέρα) να επικοινωνεί με τα παιδιά του, προς αποφυγή παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, εφιστά με εγκύκλιο του που απέστειλε στις εισαγγελίες όλης της χώρας, ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Δημήτριος Παπαγεωργίου.

Αφορμή για την αποστολή της εγκυκλίου στάθηκε η καταδίκη της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στην υπόθεση Φουρκιώτης κατά Ελλάδας, επειδή στην συγκεκριμένη περίπτωση υπήρξε άρνηση του Εισαγγελέα Ανηλίκων να χορηγήσει στον προσφεύγοντα πατέρα αντίγραφα των εκθέσεων κοινωνικής έρευνας, τις οποίες συνέταξε αρμόδια κοινωνική λειτουργός ύστερα από δική του παραγγελία.

Οι εκθέσεις συντάχθηκαν αφού προηγήθηκαν παράπονα του προσφεύγοντος πατέρα στον Εισαγγελέα για ματαίωση της επικοινωνίας του με τα τέκνα του, με την οποία παραβιαζόταν η απόφαση δικαστηρίου που ρύθμιζε τα θέματα επικοινωνίας με τα παιδιά του.

Η εν λόγω απορριπτική εισαγγελική στάση είχε ως αποτέλεσμα να μην έχει ο προσφεύγων πρόσβαση στα στοιχεία της κοινωνικής έρευνας (αν και αφορούσε τον ίδιο και τα τέκνα του και δεν συνέτρεχε υποχρέωση τήρησης απορρήτου) και τελικά να μην μπορέσει να συνεργασθεί με παιδοψυχιάτρους ώστε να διευκολυνθεί η επανασύνδεση του με αυτά.

Η νομολογία του ΕΔΔΑ

Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 8 της Σύμβασης που αφορά στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής. Σύμφωνα με την εγκύκλιο του Αρείου Πάγου, κρίνεται απαραίτητο να τονιστεί ότι οι Εισαγγελείς Πρωτοδικών και ειδικά οι Εισαγγελείς Ανηλίκων πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τα σχετικά νομολογιακά δεδομένα κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, ιδίως όταν αναπτύσσουν δραστηριότητα και παρεμβαίνουν στο πλαίσιο του άρθρου 1532 ΑΚ, παραγγέλλοντας τη διενέργεια κοινωνικής έρευνας.

Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου στην εγκύκλιο του 1/2021, σημειώνει ακόμα ότι καθένας από τους αντιδικούντες γονείς, βάσει της νομολογίας του ΕΔΔΑ, έχει ειδικότερο δικαίωμα, απορρέον από το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, να λαμβάνει αντίγραφα των συντασσομένων εκθέσεων κοινωνικής έρευνας (αφού αυτές αφορούν τα τέκνα του, τον ίδιον και τον άλλο γονέα), συνεπώς ενδεχόμενη εισαγγελική άρνηση καταφάσκει την προστασία του δικαιώματος σεβασμού της οικογενειακής ζωής και προσάπτει στη Χώρα τη μομφή της παραβίασης της Σύμβασης.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το dikastiko, τονίζει ότι, κατά τη νομολογία του ΕΔΔΑ, το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ συνεπάγεται το δικαίωμα ενός γονέως σε μέτρα κατάλληλα για να τον “επανενώσουν” με το τέκνο του και την υποχρέωση των εθνικών αρχών να τα υιοθετήσουν.

Για την ικανοποίηση του συμφέροντος να απολαμβάνει τακτικής επικοινωνίας με το τέκνο, το ΕΔΔΑ έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει τη σημασία του δικαιώματος ενός γονέως να έχει πρόσβαση στα κρίσιμα στοιχεία του φακέλου, τα οποία περιλαμβάνονται ειδικότερα στις παιδοψυχιατρικές εκθέσεις και στις εκθέσεις κοινωνικής έρευνας, δηλαδή να έχει πραγματική πρόσβαση στο σύνολο των σχετικών πληροφοριών, που έχουν στη διάθεσή τους τα εθνικά δικαστήρια.