10 φράσεις που δεν πρέπει να λέμε στα παιδιά μας - Και με ποιες θα τις αντικαταστήσουμε
Δημοσιεύθηκε στις | Τελευταία Ενημέρωση
Η επικοινωνία σε όλες τις ανθρώπινες σχέσεις είναι το άλφα και το ωμέγα. Τα λόγια έχουν κατ’ επέκταση μεγάλη βαρύτητα στη ζωή μας καθώς είναι ο τρόπος με τον οποίον επικοινωνούμε. Ωστόσο, πολλές φορές ασχολούμαστε τόσο έντονα με την ανατροφή των παιδιών μας που συχνά ξεχνάμε πόσο σημαντικά είναι τα λόγια που τους λέμε.
Μπορεί να πρόκειται για λόγια επιβεβαίωσης αλλά μπορεί να είναι και αρνητικές κουβέντες που μερικές φορές απευθύνουμε στα παιδιά μας όντας σε κατάσταση θυμού. Αυτές οι τελευταίες είναι και αυτές που μπορεί να βλάψουν το παιδί μας.
Άλλωστε οι παιδοψυχολόγοι τονίζουν ότι ο χαρακτήρας ενός παιδιού μοιάζει με τον πηλό. Διαμορφώνεται ανάλογα μ’ αυτά που βλέπει και ακούει από το οικογενειακό του περιβάλλον, ειδικά όταν βρίσκεται σε μικρή ηλικία που δεν έχει άλλα ερεθίσματα (σχολείο, φίλους κτλ.). Έτσι οι φράσεις που λέμε στο παιδί μας, ακόμα και οι πιο αθώες φαινομενικά, μπορεί να το επηρεάσουν με τρόπο που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε…
Αυτές είναι οι 10 φράσεις, σύμφωνα με το πανεπιστήμιο Σάουθερν Καλιφόρνια, που δεν πρέπει επ’ ουδενί να λέμε στα παιδιά μας.
- «Άσε με ήσυχο»!
Όποιος γονιός δεν έχει πει αυτό ή κάτι παρόμοιο («μη με ενοχλείς» ή ακόμα και το πιο ευγενικό «έχω δουλειά») είναι ήρωας… Ειδικά στην ηλικία που το παιδί ανακαλύπτει τον κόσμο και ρωτάει για το καθετί χρειάζεται πολλή υπομονή. Μην εμφανίζεστε συνεχώς απομονωμένοι, διότι θα θεωρήσει ότι δεν έχει νόημα να σας ρωτάει αν δεν του απαντάτε και θα το βρείτε μπροστά σας στην εφηβεία… Όταν έχετε πράγματι δουλειά εξηγήστε του ότι εκείνη τη στιγμή δεν μπορείτε να του εξηγήσετε, αλλά μην ξεχάσετε ποτέ να επαναφέρετε μόνοι σας την απορία του όταν τελειώσετε την εργασία σας.
- «Είσαι τόσο…»
Η φράση μπορεί να συμπληρωθεί μ’ ένα επίθετο, θετικό ή αρνητικό (ντροπαλός, έξυπνος, αστείος, τεμπέλης κτλ.). Αποφεύγετε να χαρακτηρίσετε τα παιδιά σας. Ο χαρακτηρισμός αυτός αποτυπώνεται στο μυαλό τους και τον θεωρούν θέσφατο, τις περισσότερες φορές το υιοθετούν και γίνονται υπερόπτες (αν τα παινεύετε συνέχεια) ή χάνουν την αυτοπεποίθησή τους (αν συνεχώς τα κατσαδιάζετε). Μπορείτε να του πείτε «αυτό που έκανες δείχνει τεμπελιά» ή «η άσκηση που έλυσες δείχνει εξυπνάδα», έχει τελείως διαφορετικό νόημα.
- «Μην κλαις»
Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, πρέπει να βιώνουν όλα τα συναισθήματα. Μην απαγορεύετε στο παιδί σας να κλαίει, να λυπάται, ακόμα και να φοβάται. Και μην το υποβιβάζετε με φράσεις του τύπου «μην γίνεσαι μωρό» κτλ. Το παιδί σας δεν θα νιώσει καλύτερα αν το διατάξετε «μην κλαις»! Μάθετε την αιτία των δακρύων κι εξηγήστε του αναλυτικά γιατί δεν πρέπει να κλαίει.
- «Γιατί να μην είσαι σαν τον αδελφό/αδελφή σου»;
Ό,τι χειρότερο ειδικά για αδέλφια που βρίσκονται κοντά στην ηλικία. Μην τα συγκρίνετε, ειδικά σε πράγματα που κάποιο παιδί τα μαθαίνει πιο εύκολα από κάποιο άλλο π.χ. να κλείνει μόνο του το φερμουάρ του τζάκετ του ή να πίνει μόνο του νερό από το ποτήρι. Με το να τα συγκρίνετε αυξάνετε την αντιζηλία μεταξύ τους. Αντιμετωπίστε τα σαν εντελώς διαφορετικές προσωπικότητες.
- «Μπορείς και καλύτερα…»
Η αυξανόμενη πίεση στο παιδί μπορεί να μην φέρει μόνο τη βελτίωση που επιθυμείτε, αλλά και άγχος και αγωνία για το… καλύτερα, το οποίο υπάρχει πιθανότητα να μην μπορεί να το πετύχει. Ακόμα και σε πράγματα που αποδεδειγμένα έχει κάνει στο παρελθόν και τώρα δεν θυμάται ή τα κάνει με άλλο τρόπο, μην δείχνετε ότι απογοητεύεστε. Θυμίστε του τι έκανε το ίδιο στο παρελθόν ή πείτε του «θα προτιμούσα να το έκανες έτσι», χωρίς να δείξετε ότι περιμένετε κάτι φοβερό…
- «Η μαμά/ο μπαμπάς τα ξέρει όλα…»
Είναι λογικό να απαντάτε στις περισσότερες απορίες του παιδιού, όμως μην το παίζετε παντογνώστες και κυρίως μην υπερηφανεύεστε για τις γνώσεις σας, ακόμα κι αν έχετε πολλές. Αν πρόκειται για κάτι εύκολο, προτρέψτε το παιδί σας να βρει μόνο του τη λύση. Στα μάτια του μπορεί να φαίνεστε υπεράνθρωποι για ένα διάστημα, αλλά όταν διαπιστώσει ότι και οι δικές σας γνώσεις έχουν όριο θα απογοητευθεί υπέρ του δέοντος.
- «Σταμάτα αλλιώς θα σε δείρω»
Αν μιλάμε για γονείς που δεν έχουν σκοπό να δείρουν τα παιδιά τους για να τα σωφρονίσουν, οι κούφιες απειλές είναι ό,τι χειρότερο. Το παιδί πολύ γρήγορα συνειδητοποιεί ότι δεν έχετε σκοπό να το δείρετε, οπότε η χρησιμοποίηση αυτής της απειλής (ή άλλων του τύπου «θα σε κλειδώσω στο δωμάτιο» κτλ.) πέφτει στο κενό. Αν πρέπει να του επιβάλλετε τιμωρία δοκιμάστε κάτι πιο ήπιο (π.χ. δεν θα δει σήμερα το αγαπημένο του κόμικ στην τηλεόραση) και, φυσικά, κάντε το πράξη, όσο κι αν σας πονάει. Έτσι θα αντιληφθεί ότι υπάρχουν κάποια όρια, τα οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει.
- «Αλίμονο σου όταν γυρίσει ο πατέρας σου»!
Η χρησιμοποίηση του ενός γονιού (συνήθως του πατέρα) σαν «μπαμπούλα» φέρνει διπλά κακό αποτέλεσμα. Αφ’ ενός το παιδί μαθαίνει να αποξενώνεται από τον «κακό» του ζευγαριού και αφ’ ετέρου δεν δίνει καμία σημασία πια στις απειλές του «καλού», αφού έχει επισημάνει πια την πηγή του κακού.
- «Βιάσου»
Για οτιδήποτε κάνει το παιδί δεν χρειάζεται βιασύνη. Ειδικά όταν βιαζόμαστε εμείς να κάνουμε κάτι ή να πάμε κάπου, δεν είναι σωστό να το πιέζουμε. Ακόμα κι αν δεν το λέμε, αλλά το προδίδει η γλώσσα του σώματός μας (π.χ. με τα χέρια στη μέση και να χτυπάμε συνεχώς το πόδι μας στο πάτωμα) δημιουργούμε άγχος που μπορεί να επηρεάσει το παιδί μας, ειδικά αν το κάνουμε συνέχεια. Ακόμα χειρότερο είναι να αφήσουμε τη δουλειά του ή το παιχνίδι του μισοτελειωμένο, απλά για να γίνει το δικό μας…
- «Μπράβο αγάπη μου»!
Τι το κακό έχει ένας έπαινος; Ίσα-ίσα που πρέπει να επαινούμε τα παιδιά μας, αλλά παράλληλα πρέπει να μην το παρακάνουμε. Αν επαναλαμβάνουμε συνεχώς τους ίδιους επαίνους για πράγματα που το παιδί κάνει εύκολα, τι θα κάνουμε αν πετύχει κάτι πραγματικά δύσκολο; Οι έπαινοι πρέπει να έχουν… διαβαθμίσεις, έτσι ώστε το παιδί να μην βρίσκει κάποια στιγμή αδιάφορο να σας δείξει π.χ. μια ζωγραφιά του, επειδή ξέρει ότι θα «εισπράξει» την ίδια φράση.
Κλασσικές ατάκες που μπορεί να αφήσουν απωθημένα
“Αν πέσεις και χτυπήσεις θα φας ξύλο"
Δεν φτάνει που προκαταβάλλουμε μια κατάσταση ( ότι δηλαδή θα πέσει το παιδί μας) , το εκβιάζουμε κιόλας ότι θα του τις βρέξουμε. Και σαν να μην φτάνει ότι θα πονέσει από την απροσεξία του , θα το πονέσουμε και εμείς! Απαράδεκτο!
"Αν δεν κάτσεις φρόνιμα θα σε δώσω στο μπόγια "
Το έλεγαν παλιότερα οι μαμάδες ή οι γιαγιάδες μας! Ο φόβος και ο τρόμος μας. Ανηλεής εκβιασμός που στα αυτιά των παιδιών παίρνει τεράστιες διαστάσεις. Το καλύτερο είναι να αποφεύγετε ατάκες σαν αυτήν!
"Αν δεν φας το φαί σου δε θα μεγαλώσεις και θα μείνεις κοντός "
Με αυτή τη φράση δημιουργούμε στο παιδί μας κόμπλεξ και ταυτόχρονα υποδηλώνουμε και μια μορφή ρατσισμού! Για ξανασκεφτείτε το καλύτερα όταν πάτε να του ξαναπείτε κάτι αντίστοιχο.
“ Δεν έχει γιατί! Γιατί έτσι λέω εγώ"
Είτε επειδή βαριόμαστε, είτε επειδή πιστεύουμε ότι αυτό που λέμε εμείς απλά και “δημοκρατικά” είναι το σωστό, δεν δίνουμε συχνά στα παιδιά μας εξηγήσεις σε αυτά που μας ρωτάνε. Αποτέλεσμα να μην δημιουργείται ανάμεσα μας ένας εποικοδομητικός διάλογος με επιχειρήματα!
"Τα αγόρια δεν κλαίνε ποτέ"
Κι όμως κλαίνε και είναι σημαντικό να αφήνετε τα παιδιά μας να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και να έχουν επαφή με αυτό που νιώθουν. Το συναίσθημα και η ψυχή δεν έχει να κάνει με το φύλο! Με μια τέτοια ατάκα το μόνο που καταφέρνουμε είναι να καταπιέζουμε τα αγόρια μας
“Άν δεν κάτσεις φρόνιμος/η δεν θα πάμε στην παιδική χαρά”
Στυγνός εκβιασμός που χτυπάει κατευθείαν σε αυτό που πονάει! Ποιό παιδί άλλωστε δεν ανταλλάσει τη συνετή του συμπεριφορά με μια βόλτα στην παιδική χαρά .
“Να εύχεσαι να βγει ο λεκές από τον καναπέ"
Μια τετοια φράση μπορεί να δημιουργήσει στα παιδιά μας φόβο, άγχος και πολλές φορές κλάμα! Γιατί ποιός ξέρει τί θα ακολουθήσει από την πλευρά της μαμάς μετά τη ζημιά που έκανε το ατακτούλι της!
“Έχεις πάρει όλα τα ελαττώματα του πατέρα σου"
Eίναι βασικό το παιδί να αντιλαμβάνεται ότι οι γονείς του είναι μια γροθιά και ότι υπάρχει αλληλοσεβασμός μεταξύ τους. Μια τέτοια ατάκα είναι ικανή να θέσει σε αμφισβήτηση όλα τα παραπάνω
«Αλλάξτε» τις λέξεις
Επειδή για όλα υπάρχουν λύσεις, σας προτείνουμε δυο διαφορετικές εκδοχές από καθημερινές ατάκες που χρησιμοποιούμε ως γονείς, ώστε να καταλάβετε πώς μπορούμε να λέμε τα ίδια πράγματα με διαφορετικό, πιο θετικό τρόπο.
Δοκιμάστε τις παρακάτω φράσεις και θα δείτε πόσο γρήγορα η κατάσταση θα αλλάξει προς το καλύτερο.
Α΄εκδοχή: Έτσι είναι γιατί το είπα Εγώ!
Β’ εκδοχή: Αναγνωρίζω ότι θέλεις να παίξεις λίγο περισσότερο, αλλά πρέπει να πάμε να δούμε τη γιαγιά
Α΄εκδοχή: Σταμάτα να κλαις
Β’ εκδοχή: Ξέρω πώς αισθάνεσαι και θα ήμουν και εγώ το ίδιο λυπημένη
Α΄εκδοχή: Αν δεν φας το φαγητό σου θα παραμείνεις αδύναμος και μικρός
Β’ εκδοχή: Αν φας το φαγητό σου, θα γίνεις δυνατός και έξυπνος σαν το μπαμπά σου
Α΄εκδοχή: Το κάνεις λάθος. Δώσ’ το σε εμένα!
Β’ εκδοχή: Άφησε με να σου δείξω ένα «κόλπο» να το κάνεις πιο γρήγορα
Α΄εκδοχή: Παρατηρώ ότι είσαι αγχωμένος
Β’ εκδοχή: Έλα να το συζητήσουμε
Α΄εκδοχή: Ας πάμε επιτέλους. Πόση ώρα πρέπει να σε περιμένω?
Β’ εκδοχή: Αγωνίσου να ντυθείς και να ετοιμαστείς!
Α΄εκδοχή: Πάρτο! Μόνο σταμάτα να κλαις!
Β’ εκδοχή: Καταλαβαίνω, αλλά γνωρίζεις ότι δεν μπορώ να το επιτρέψω!
Α΄εκδοχή: Αν πλύνεις τα πιάτα θα σου δώσω γλυκό!
Β’ εκδοχή: Θυμάσαι που έπλυνες τα πιάτα τις προάλλες; Με βοήθησες πάρα πολύ!
Α΄εκδοχή: Πώς να γνωρίζω;
Β’ εκδοχή: Δεν ξέρω ακόμα αλλά θα σε ενημερώσω μόλις μάθω!
Α΄εκδοχή: Σταμάτα να βλέπεις τηλεόραση
Β’ εκδοχή: Πάμε έξω να παίξουμε ένα παιχνίδι!
Α΄εκδοχή: Κοίτα τι έκανες;
Β’ εκδοχή: Ξέρω ότι δεν το εννοούσες αλλά την επόμενη φορά να είσαι λίγο πιο προσεκτικός
Α΄εκδοχή: Κοίτα τον Γιάννη. Πάντα γυρνάει σπίτι του στην ώρα του, σε αντίθεση με εσένα
Β’ εκδοχή: Προσπάθησε να επιστρέφεις στην ώρα σου. Είναι πολύ σημαντικό.
