Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου: Γιατί πρέπει να διαβάζουν τα παιδιά μας εξωσχολικά βιβλία;

Από τη Μαρία Ροδίτη

Κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Hμέρα Παιδικού Βιβλίου, ημέρα κατά την οποία γεννήθηκε ο μεγάλος Δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα (IBBY).  Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της  οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα που διανέμονται σε όλον τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους.

Το 2018 υπεύθυνο για το τμήμα του εορτασμού είναι το τμήμα της Λετονίας.  Το μήνυμα το έχει γράψει η Λετονή συγγραφέας, ποιήτρια και επιμελήτρια βιβλίων, Inese Zandere, η οποία έχει αποσπάσει μεγάλο αριθμό βραβείων και διακρίσεων.

Την αφίσα τη φιλοτέχνησε ο διακεκριμένος καλλιτέχνης Reinis Petersons, ο οποίος έχει εικονογραφήσει περισσότερα από 20 βιβλία και διακρίνεται για το ανανεωτικό και κάπως εκκεντρικό καλλιτεχνικό του στυλ.

Σε όλες τις χώρες, τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκονόμοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί  γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή ημέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους, δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για το βιβλίο και το διάβασμα.

Στην Ελλάδα, όπως κάθε χρόνο, το Ελληνικό τμήμα της IBBY και ιδιαίτερα η  Λότη Πέτροβιτς, φρόντισε να μεταφραστεί το μήνυμα στα ελληνικά και παροτρύνει τους φορείς που ενδιαφέρονται για τα παιδιά και τα βιβλία τους  να συμβάλουν στον εορτασμό της  Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου. Η αφίσα με το μήνυμα τυπώθηκε στα ελληνικά με χορηγό τις Εκδόσεις Πατάκη και διανέμεται με τη φροντίδα τους.

Το μήνυμα της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ):

«ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΕΙΝΑΙ ΜΕΓΑΛΟ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ!»

«Η τάση των παιδιών για ποιήματα και ιστορίες πηγάζει από την ανάγκη τους να φέρουν τάξη στο χάος του κόσμου. Ποιηματάκια, παραδοσιακά τραγούδια, παιχνίδια, παραμύθια- όλες αυτές οι ρυθμικά οργανωμένες μορφές ύπαρξης βοηθούν τα παιδιά να διαμορφώνουν την παρουσία τους στο γενικότερο χάος. Το παιδικό βιβλίο είναι μια θαυμαστή δύναμη που ενισχύει τη μεγάλη επιθυμία και την ικανότητα του νεαρού ατόμου να υπάρξει. Ενισχύει το θάρρος του να ζήσει», επισημαίνει η Inese Zandere.

Στο βιβλίο, το μικρό είναι πάντα μεγάλο, κι όχι μόνο όταν έρχεται η ενηλικίωση. Το βιβλίο είναι ένα μυστήριο όπου μπορεί να βρεθεί κάτι απρόβλεπτο ή κάτι άπιαστο. Ένα εικονοβιβλίο μπορεί να λειτουργήσει ως μικρό θησαυροφυλάκιο σοφίας και πολιτισμού ακόμα και για ενηλίκους.

Το παιδικό βιβλίο σηματοδοτεί το σεβασμό στο μεγαλείο του μικρού. Σηματοδοτεί τον κόσμο που αναδημιουργείται κάθε φορά, με παιγνιώδη και όμορφη σοβαρότητα, χωρίς την οποία, όλα, ακόμα και η παιδική λογοτεχνία, είναι άσκοπη απασχόληση.

Συνοψίζοντας, το βιβλίο κάνει το παιδί να διαισθανθεί ότι η τάξη είναι εφικτή στον κόσμο και ότι κάθε άνθρωπος έχει μια μοναδική θέση σε αυτόν. Όλα συντείνουν σε αυτό: η ρυθμική οργάνωση του κειμένου, οι σειρές των γραμμάτων, ο σχεδιασμός της σελίδας, η εντύπωση ότι το βιβλίο είναι ένα καλά οργανωμένο σύνολο. Το βιβλίο είναι ένα μυστήριο όπου μπορεί να βρεθεί κάτι απρόβλεπτο ή κάτι άπιαστο. Το παιδικό βιβλίο σηματοδοτεί το σεβασμό στο μεγαλείο του μικρού.

Εμείς στο all4mama ρωτήσαμε ορισμένους εκδοτικούς οίκους, που εκδίδουν εξαιρετικά παιδικά βιβλία, να μας πουν γιατί πιστεύουν ότι είναι σημαντικό τα παιδιά να διαβάζουν βιβλία και ποια παιδικά βιβλία θα πρότειναν.

Ελένη Σταματέλου- Tμήμα Δημοσίων Σχέσεων και Γραφείο Τύπου εκδόσεων Πατάκη:

Μέσα από τη διαδικασία της ανάγνωσης μικροί και μεγάλοι μπορούμε να κατανοούμε τον κόσμο γύρω μας, να φανταζόμαστε και να ονειρευόμαστε, να πάσχουμε και να συμπάσχουμε, αναζητώντας τη συγκίνηση στην ομορφιά και την παρηγοριά στη γνώση. Διαβάζω σημαίνει –πάνω απ’ όλα– προσπαθώ να είμαι ευτυχισμένος.

Θα πρότεινα σε κάθε μητέρα ξεχωριστά να επιλέξει μαζί με το παιδί της αυτό το βιβλίο που ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του, στις αναζητήσεις του, στις ανησυχίες του, στα αισθητικά του κριτήρια, στο πνεύμα και στις ανάγκες της ηλικίας του. Σίγουρα υπάρχει «ένα ξεχωριστό βιβλίο για κάθε ξεχωριστό μυαλό».

 Ελένη Παπαγεωργίου- Υπεύθυνη Επικοινωνίας εκδόσεων Μεταίχμιο:

  Για ένα παιδί, είτε είναι μικρότερο, είτε μεγαλύτερο, είτε διαβάζει μόνο του ή του διαβάζουν οι άλλοι, η ανάγνωση παιδικών βιβλίων είναι πάνω απ’ όλα ένα ταξίδι. Μέσα από τα βιβλία γνωρίζει άλλους τόπους και άλλες εποχές, μπαίνει στη θέση άλλων ανθρώπων και αντιμετωπίζει τα διλήμματά τους, ζει μαζί τους χαρές και λύπες. Πλουτίζει τις εμπειρίες του και αναπτύσσει τη φαντασία του. Παράλληλα, εξασκεί την ενσυναίσθησή του, την περιέργειά του για το διαφορετικό, την ανεκτικότητά του.

 Θα πρότεινα ένα βιβλίο ξεχωριστό με θέμα την αγάπη. Πρόκειται για το Τι υπέρoχο πλάσμα θα γίνεις (κείμενο και εικονογράφηση: Emily Winfield Martin). 

Ένα βιβλίο-ύμνος στη μοναδικότητα κάθε ανθρώπινου πλάσματος, στις αμέτρητες δυνατότητες που ανοίγονται μπροστά του, αλλά και στην άνευ όρων αποδοχή και αγάπη των γονιών για το παιδί τους. Γραμμένο σε στιχάκια, με ομοιοκαταληξία, αποπνέει τη θαλπωρή και τη ζεστασιά της αγάπης, τη μαγεία για το θαύμα της νέας ζωής, αλλά κυρίως την περιέργεια και την προσμονή για όλα αυτά τα υπέροχα πράγματα που σκέφτονται και ελπίζουν οι γονείς όταν κοιτούν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν.

Χριστίνα Παπαδοπούλου- Children’s Book Editor εκδόσεων Παπαδόπουλος:

Ιδιαίτερα στη σημερινή εποχή της ταχύτητας- γενικώς στη ζωή μας- και της γρήγορης εναλλαγής  των εικόνων γύρω μας παντού, η ανάγνωση, το ξεφύλλισμα, το κοίταγμα έστω ενός βιβλίου προσφέρει μερικές στιγμές ηρεμίας και περισυλλογής και στα παιδιά. Το βιβλίο καλλιεργεί την ψυχή, τη φαντασία, προσφέρει καταφύγιο πολλές φορές χωρίς όμως να απομονώνει, μορφώνει και πάνω απ' όλα διασκεδάζει χωρίς καμία παρενέργεια. Η ενασχόληση των παιδιών με τα βιβλία τα "γυμνάζει" πνευματικά και συναισθηματικά. Δίνει τροφή για σκέψη,  ερωτήσεις και συζήτηση και μεταξύ των παιδιών. Τέλος, η ανάγνωση βιβλίων μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη συγκέντρωση όσον αφορά τη σχολική τάξη και τη μελέτη των μαθημάτων στο σχολείο, στην ορθογραφία την εκφορά λόγου και τη γραπτή έκφραση.

Η ενασχόληση με το βιβλίο από τους πρώτους μήνες ζωής ακόμα θεωρώ ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στα παιδιά. Εύχομαι όλο και περισσότερα παιδιά να μπορούν να έχουν πρόσβαση στα βιβλία .

Επειδή είναι δύσκολο να προτείνω μόνο ένα βιβλίο, θα σας μιλήσω για ‘’Τα κύματα της Έλλης’’ και  ‘’Το άπειρο και εγώ’’.

Το πρώτο είναι ένα βιβλίο, που με εξαιρετικά πρωτότυπο τρόπο μέσα από το κείμενο και την εικονογράφηση μαζί, μάς δείχνει πώς αντιλαμβάνεται την καθημερινότητα ένα κοριτσάκι και τις εναλλαγές των συναισθημάτων της. Το προτείνω, γιατί είναι ένα βιβλίο, που με τον πιο έμμεσο τρόπο-μέσα από τις  περιπέτειες του Καπτανίκ στα κυματιστά μαλλιά της Έλλης- μπορεί να προσφέρει γέλιο, συγκίνηση, ανακούφιση, τρυφερότητα και να ταυτιστούν τα παιδιά εύκολα με την ηρωίδα. Το προτείνω, επίσης, γιατί δεν υπάρχει ίχνος διδακτισμού και καμία λέξη του κειμένου δεν προδίδει το νόημα της ιστορίας. Τέλος, η υπέροχη  εικονογράφηση είναι άρτια δουλεμένη και προσφέρει στην καλλιέργεια της καλαισθησίας των παιδιών.

‘’Το άπειρο και εγώ’’ είναι μια ιστορία για την προσωπική αίσθηση του άπειρου, όπως τη συλλαμβάνει το μυαλό ενός μικρού παιδιού, σε ένα ταξίδι που διευρύνει το μυαλό και την καρδιά.

Όπως σημειώνει η ίδια η συγγραφέας, Kate Hosford: Πόσοι τρόποι υπάρχουν να φανταστεί κανείς το άπειρο; Άπειροι. Κλείστε το βιβλίο και ξεκινήστε…