Σχολικός εκφοβισμός: «Κάνε τη διαφορά. Μίλα τώρα»

Ενημερώσου για τη σχολική βία και διάδωσέ το.   Από την Ιουλία Ανωμερίτου

Με το σύνθημα «Κάνε τη διαφορά. Μίλα τώρα» Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις από έξι ευρωπαϊκές χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) ενώνουν τις δυνάμεις τους με συντονιστή το «Χαμόγελο του Παιδιού» και προχωρούν στην υλοποίηση μιας καμπάνιας για την πρόληψη του εκφοβισμού στο σχολικό περιβάλλον, που τείνει να πάρει μεγάλες διαστάσεις μέσα και έξω από τα σχολεία.

            Στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργήθηκαν οι διαδικτυακοί τόποι:

www.antibullying.eu (για την πληροφόρηση σε εκπαιδευτικούς, γονείς και παιδιά),

www.yousmile.gr (για την επικοινωνία των παιδιών μεταξύ τους), και

http://www.onevibefilms.com/bullying/greek/ (διαδραστικό εκπαιδευτικό εργαλείο, όπου παρουσιάζονται δύο ιστορίες εκφοβισμού στο περιβάλλον του σχολείου και σε διαδικτυακό περιβάλλον, με τον χρήστη να έχει τη δυνατότητα να παρέμβει στην εξέλιξη της ιστορίας και να δει τα συναισθήματα του παιδιού που δέχεται τη βία και τον τρόπο σκέψης του παιδιού – θύτη).

 

Ορισμός 

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή, την καταδυνάστευση και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Πρόκειται για ένα ομαδικό φαινόμενο, καθώς αφορά όχι μόνο τον «ισχυρότερο» μαθητή που εκφοβίζει και τον «αδύναμο» που εκφοβίζεται, αλλά και όσους είναι παρόντες ή γνωρίζουν την ύπαρξή του, δηλαδή τους παρατηρητές, οι οποίοι μπορεί να είναι είτε μαθητές είτε ενήλικες.

 

Μορφές εκφοβισμού

Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, οι κυριότερες από τις οποίες είναι ο σωματικός που περιλαμβάνει το φυσικό τραυματισμό ή την απειλή τραυματισμού (σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές, κλωτσιές, τσιμπήματα, κ.α.) και ο λεκτικός που αναφέρεται στη συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών, απειλών, ειρωνείας και παρατσουκλιών.

Ωστόσο, ο εκφοβισμός, μπορεί να λάβει και άλλες μορφές, όπως ο εκβιασμός με απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, ο κοινωνικός εκφοβισμός με προσπάθεια κοινωνικής απομόνωσης ή αγνόησης του ατόμου, ο ηλεκτρονικός (cyber bullying) με αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω ηλεκτρονικών συσκευών, ο ρατσιστικός εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικό-οικονομικής κατάστασης ή της όποιας διαφορετικότητας και η σεξουαλική παρενόχληση. 

 

Η αντίδραση των παιδιών – θυμάτων 

Τα παιδιά που βιώνουν τον εκφοβισμό τις περισσότερες φορές δεν το αποκαλύπτουν σε κανέναν είτε γιατί ντρέπονται και νιώθουν ότι όλοι γελάνε μαζί τους, είτε γιατί φοβούνται ότι τα πράγματα θα χειροτερεύσουν, αν το αποκαλύψουν. Επίσης, τα παιδιά – θύματα νιώθουν πολλές φορές ότι φταίνε ή σκέφτονται ότι θα απογοητεύσουν και θα στενοχωρήσουν τους γονείς τους.

 

Τα αίτια της βίαιης συμπεριφοράς

Η εκδήλωση εκφοβιστικών συμπεριφορών είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα πολυποίκιλων εμπειριών και ερεθισμάτων στα οποία έχει εκτεθεί άμεσα ή έμμεσα το παιδί  - θύτης κατά τη διάρκεια της αναπτυξιακής του πορείας. Τα παιδιά που εκφοβίζουν μπορεί σε άλλο χώρο ή χρόνο να ήταν ή και να είναι ακόμα και τώρα αποδέκτες παρόμοιας συμπεριφοράς, οπότε και εκφοβίζουν άλλους με τη σειρά τους για να νιώσουν ανώτεροι από αυτούς, να αντλήσουν δύναμη και ισχύ για το πληγωμένο εγώ τους, να τραβήξουν την προσοχή, να γίνουν δημοφιλείς.

 

Η συχνότητα του προβλήματος

Στην χώρα μας, τα δεδομένα διαφόρων ερευνών δείχνουν ότι το 31,98% των μαθητών πέφτει θύμα διαφόρων μορφών εκφοβισμού και βίας κατά τη σχολική τους ζωή. Τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε αναλογία 3 προς 1, ενώ πιο συχνά είναι τα περιστατικά λεκτικής βίας για τα κορίτσια. Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας είναι πιο συχνά στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, μειώνονται στο λύκειο, αλλά μένουν χωρίς να αναφερθούν στο 50% των περιπτώσεων. Η χρήση κοροϊδευτικών ονομάτων είναι η συνηθέστερη μορφή σχολικού εκφοβισμού (60,69%), με δεύτερη τα σπρωξίματα – χτυπήματα (45,39%) και τρίτη τα πειράγματα λόγω εξωτερικής εμφάνισης (36,3%).

 

            Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Για την πρόληψη αλλά και την έγκαιρη αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού των παιδιών τους, οι γονείς θα πρέπει να παρατηρούν τη συμπεριφορά του παιδιού τους, να προβληματίζονται για οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή και να διερευνούν διακριτικά το ζήτημα. Στη συνέχεια, εάν αντιληφθούν ότι το παιδί τους βιώνει εκφοβισμό, θα πρέπει να κουβεντιάσουν μαζί του, να το αποενοχοποιήσουν, να του εξηγήσουν ότι κανείς δεν έχει το δικαίωμα να φέρεται έτσι, να το επιβραβεύσουν που ανοίχτηκε αλλά να μην το βάλουν σε διαδικασία αντεκδίκησης, να θυμούνται ότι ο στόχος είναι να βοηθηθεί το παιδί τους και όχι να τιμωρηθεί το άλλο παιδί.   

 

Μην ξεχνάτε: Μέσω της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα παιδιά SOS 1056 παρέχεται τηλεφωνική υποστήριξη για την διαχείριση τέτοιων φαινομένων από το Χαμόγελο του Παιδιού. 

 

Πηγές: http://www.hamogelo.gr/4-1/909/Sxolikos-ekfobismos

http://www.nooz.gr/woman/mila-gia-ton-sxoliko-ekviasmo

http://www.antibullyingnetwork.gr/faq.aspx?footer_menu=319&parent_id=268