Στενή άνω γνάθος στα παιδιά: Πότε, γιατί και πώς διορθώνεται

Τώρα πια που όλο και περισσότεροι γονείς είναι ευαισθητοποιημένοι για την στοματική υγεία του παιδιού τους, μετά την ηλικία των 7 ετών που αρχίζουν να αλλάζουν τα πρώτα τους δοντάκια, απευθύνονται στον ορθοδοντικό για τον πρώτο ορθοδοντικό έλεγχο.

Ένα από τα πιο συνηθισμένα ορθοδοντικά προβλήματα που βλέπουμε στα παιδάκια αυτής της ηλικίας είναι η στενή άνω γνάθος.

Τί σημαίνει όμως στενή άνω γνάθος; 

Καταλαβαίνουμε ότι η άνω γνάθος είναι στενή όταν δεν χωράνε σωστά τα δόντια που πρέπει να έχει το παιδί στην ηλικία που βρίσκεται. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι να έχουν πέσει κάποια παιδικά μπροστινά δοντάκια και να καθυστερούν να βγουν τα επόμενα γιατί δεν υπάρχει αρκετός χώρος. Ή τα παιδικά δόντια να είναι ήδη στραβά.

Μία άλλη περίπτωση στενής άνω γνάθου είναι η σταυροειδής σύγκλειση. Ενώ φυσιολογικά όταν δαγκώνουμε όλα τα πάνω δόντια προεξέχουν πιο έξω από τα κάτω, στη σταυροειδή σύγκλειση κάποια από τα πάνω δόντια μένουν πιο μέσα και τα κάτω βγαίνουν πιο έξω. Αυτό είναι σοβαρό γιατί από εκεί και πέρα εμποδίζεται η φυσιολογική ανάπτυξη του στόματος λόγω του τρόπου που κλείνουν τα δόντια. Πολλές φορές δε, το πηγούνι αρχίζει να μεγαλώνει προς τα πλάγια δημιουργώντας σκελετικές ασυμμετρίες.

Επίσης μια στενή άνω γνάθος μπορεί να εμποδίζει την κάτω γνάθο να μεγαλώσει,δημιουργώντας προγναθισμό με πεταχτά δόντια ή κρεμαστά προς τα κάτω και μικρό – προς τα πίσω πιγούνι.

Στενή άνω γνάθος και αναπνοή

Ιδιαίτερη σημασία έχει η σχέση του σχήματος της άνω γνάθου με την αναπνοή. Όταν το παιδί δεν μπορεί να αναπνεύσει από τη μύτη για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, τότε η άνω γνάθος δεν αναπτύσσεται σωστά και παραμένει στενή. Ο ουρανίσκος γίνεται βαθύς και στενός, δεν χωράνε πια όλα τα μόνιμα δόντια, ολόκληρο το πρόσωπο δεν αναπτύσσεται σωστά και αλλάζει η όψη του παιδιού.

Σε αυτή την περίπτωση ο ορθοδοντικός πρέπει να παρέμβει άμεσα και πολλές φορές είναι ο πρώτος που ανακαλύπτει το πρόβλημα. Η επιλογή της σωστής ορθοδοντικής θεραπείας είναι κρίσιμη γιατί μπορεί να βοηθήσει στη ανοίξει ο χώρος της μύτης και να λυθείκαι το πρόβλημα της αναπνοής. Σε κάποιες βέβαια περιπτώσεις ο ορθοδοντικός μπορεί να έρθει σε επικοινωνία με τον παιδίατρο και τον ΩΡΛ για να αντιμετωπιστεί συνδυαστικά ένα πιο σύνθετο πρόβλημα.

Πώς διορθώνεται η στενή άνω γνάθος;

Γενικά υπάρχουν δύο είδη προσέγγισης στο πρόβλημα της στενής άνω γνάθου σε μικρές ηλικίες. Η πρώτη είναι με κάποιο κινητό ενδοστοματικό μηχανισμό – μασελάκι και η δεύτερη με κάποιο ακίνητο/μόνιμο (κολλημένο) ενδοστοματικό μηχανισμό όπως RPE ή Qhelix.

Τα μασελάκια, σε διάφορες παραλλαγές, προτείνονται συνήθως σε μικρές ηλικίες όπου θέλουμε να πετύχουμε μια σταδιακή ήπια διάνοιξη. Είναι πολύ εύκολα στη χρήση, τα παιδιά μπορούν να τα βάλουν και να τα βγάλουν μόνα τους. Αφαιρούνται για το φαγητό και για το βούρτσισμα των δοντιών. Όταν το μασελάκι ενεργοποιείται, ασκεί μια ήπια πίεση (χωρίς πόνο) στα δόντια και τον ουρανίσκο και καθοδηγεί την σκελετική ανάπτυξη της γνάθου προς τα πλάγια. Το μειονέκτημά τους είναι ότι δεν είναι πολύ αποτελεσματικά σε μεγαλύτερες ηλικίες, αργούν να δράσουν και απαιτούν άριστη συνεργασία από τα παιδιά.

Οι ακίνητοι μηχανισμοί όπως RPE και Qhelix, βοηθούν την ανάπτυξη της γνάθου μέσω των δοντιών. Η άνω γνάθος μεγαλώνει πιο γρήγορα και μπορούν να εφαρμοστούν σε μεγαλύτερο εύρος ηλικιών. Στην ταχεία διάνοιξη της άνω γνάθου με RPE, η άνω γνάθος ανοίγει από τη μέση της, δηλαδή όπως φυσιολογικά αναπτύσσεται σε μικρές ηλικίες από μόνη της. Μειονεκτήματα των μηχανισμών αυτών είναι ότι δεν βγαίνουν για το βούρτσισμα, ούτε για το φαγητό και στην αρχή μπορεί να εμποδίζουν κάπως την ομιλία. Παρόλα αυτά συνηθίζονται πολύ γρήγορα.

 

Ποία θεραπεία είναι καλύτερη;

Αυτό που πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η ίδια θεραπεία δεν είναι η κατάλληλη για όλα τα παιδιά, ακόμη και αν έχουν το ίδιο ορθοδοντικό πρόβλημα. Παίζουν ρόλο παράγοντες όπως η ηλικία, άλλα ορθοδοντικά προβλήματα, ο κίνδυνος κάποια δόντια να μείνουν έγκλειστα ή να εμφανιστούν σε λάθος θέση, η αναπνοή, το μυϊκό σύστημα του παιδιού καθώς επίσης και ο χαρακτήρας του παιδιού σε σχέση με τη συνεργασία που θα έχει ο μικρός μας ασθενής και την ψυχολογία του σε αυτή την ευαίσθητη ηλικία. Ο ορθοδοντικός όταν εξετάσει το παιδί θα προτείνει το καλύτερο σχέδιο θεραπείας λαμβάνοντας υπόψιν του όλα τα παραπάνω.

 

Σοφία Μαυρουδή, DDS, MSc

Ειδική Ορθοδοντικός – Γναθολόγος

Εθνάρχου Μακαρίου 13 & Πύρρωνος 84, Ηλιούπολη

Τηλ.: 210 9940366

www.orthodontikos-ilioupoli.gr