Οι Ιστορίες της Έλλης: "Μόνος στο σπίτι! "

Από τη ψυχολόγο Έλλη Στάβερη

Η διάθεση σήμερα έχει αναπόληση, προσπαθώ ώρα τώρα να θυμηθώ πότε έμεινα μόνη ως παιδί στο σπίτι, πότε με άφησε η μάνα μου πρώτη φορά να πάω να της φέρω από το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς κάτι για να μάθω να περνάω με ασφάλεια μόνη το δρόμο. Προσπαθώ να μπω στη θέση του γονέα που για πρώτη φορά θα ανοίξει την πόρτα της εμπιστοσύνης στο παιδί του για να κάνει κάτι μόνο του, και την ίδια στιγμή για το παιδί θα αρχίσει η ανακάλυψη της αυτοπεποίθησης και της ουσιαστικής αυτονομίας. Όλες αυτές οι σκέψεις ήρθαν με την αφορμή συζήτησης που είχα με φίλη που ως μανούλα έχει αγωνία για την εντεκάχρονη κόρη της για το πώς και πότε πρέπει να γίνει η αρχή.

Πρώτη σκέψη, όλη αυτή η διαδικασία δεν γίνεται ξαφνικά και απότομα. Το σίγουρο είναι ότι πριν την ηλικία των 8 ετών δεν συζητάμε για κάτι τέτοιο, γιατί όσο ώριμο και αν φαίνεται, στα δικά μας μάτια, το παιδί για την ηλικία του, το να μείνει μόνο στο σπίτι δεν είναι πρώτα και κύρια ασφαλές και δεύτερον θα του δημιουργήσει αίσθημα ανασφάλειας και φοβία, που ίσως το καθορίσουν αργότερα σε θέματα αυτοπεποίθησης.

Δεύτερη σκέψη, όταν το παιδί μείνει για πρώτη φορά μόνο του, καλό θα ήταν να μην αναλάβει και την ευθύνη κάποιου μικρότερου μέλους της οικογένειας. Αυτό θα επιφέρει επιπρόσθετο άγχος που για τις πρώτες φορές δεν το χρειάζεται. Δώστε του χρόνο στο να δει πως λειτουργεί φροντίζοντας μόνο τον εαυτό του.

Τρίτη σκέψη, η διαδικασία αυτή χρειάζεται χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι δεν αφήνουμε ένα παιδί μόνο του ξαφνικά μια ολόκληρη μέρα, στην αρχή μπορεί να είναι για λίγα λεπτά, για παράδειγμα αφήνουμε το παιδί για λίγο σπίτι για να πεταχτούμε ως το φούρνο της γειτονιάς μας. Αυτή η ολιγόλεπτη απουσία μας δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να δει πως είναι μέσα στο σπίτι μόνο του αλλά με την ασφάλεια ότι ο γονέας θα γυρίσει γρήγορα. Αυτή η προετοιμασία δίνει τη δυνατότητα σε εσάς ως γονείς αλλά και στο παιδί να μην αγχωθείτε. Σταδιακά αυξάνουμε το χρόνο, τα λίγα λεπτά γίνονται περισσότερα, γίνονται ώρες, για να φτάσει να γίνει πολύ περισσότερο.

Τέταρτη σκέψη, δεν ξεκινάμε ποτέ αυτή τη διαδικασία με μόνο το παιδί σπίτι βράδυ, αυτό θα φέρει ανασφάλεια και άγχος που δεν τη χρειάζεται κανείς. Το παιδί μόνο του στο σπίτι βράδυ θα αργήσει λίγο να έρθει, και θα εξαρτηθεί και από την ηλικία του και από την ωριμότητα του. Είναι διαφορετικό ένα δωδεκάχρονο παιδί να μείνει για κάποιες ώρες μόνο το μεσημέρι σπίτι για παράδειγμα μετά το σχολείο και διαφορετικό το ίδιο παιδί για τις ίδιες ώρες να μείνει μόνο το βράδυ. Το ότι ένα παιδί μπορεί να διαχειριστεί την ολιγόωρη απουσία του γονέα τη μέρα από το σπίτι δε σημαίνει ότι είναι το ίδια εύκολο και το βράδυ.

Πέμπτη σκέψη, σημαντικό ρόλο παίζει αν και κατά πόσο υπεύθυνο και ψύχραιμο είναι το παιδί. Ο κάθε γονέας πρέπει να έχει αξιολογήσει σωστά για το αν το παιδί του θα μπορέσει να ανταπεξέλθει σε αυτή τη διαδικασία με ασφάλεια. Εδώ δεν χρειάζονται συγκρίσεις, το ότι το κάνει το παιδί του φίλου μας που είναι στην ίδια ηλικία με το δικό μας παιδί, δεν σημαίνει ότι μπορεί ή θέλει και το δικό μας.

Τέλος, μιλήστε αρκετά με το παιδί σας γι’αυτή τη διαδικασία και τους κανόνες της.

Πρώτος κανόνας ασφαλείας, δεν μιλάμε σε αγνώστους στο τηλέφωνο και δεν ανοίγουμε την πόρτα. Δώστε στο παιδί σας παραδείγματα για να είναι υποψιασμένο, πχ «κτυπάει η πόρτα και σου λέει κάποιος είμαι ένας φίλος/φίλη της μαμάς και του μπαμπά μου ανοίγεις να αφήσω κάτι???» Κάντε το σαν παιχνίδι για να το οπτικοποιήσει το παιδί σας.

Δεύτερος κανόνας, δεν δίνουμε πληροφορίες σε κανέναν για το αν είμαστε μόνοι και που είναι οι γονείς μας.

Τρίτος κανόνας, αφήστε σε εμφανές σημείο που το παιδί θα γνωρίζει γραμμένα τα τηλέφωνα σας καθώς και τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης. Εξηγήστε του ότι εσάς μπορεί να σας πάρει όσες φορές θέλει αλλά τα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης μόνο αν είναι κάτι πολύ σοβαρό. Εξηγήστε του τι είναι το τηλέφωνο έκτακτης ανάγκης και τη σημασία του.
Κατά τη διάρκεια της απουσίας σας φροντίστε να πάρετε τηλέφωνο το παιδί σας σε τακτά χρονικά διαστήματα για να του δείξετε ότι το σκέπτεστε , αυτό τις πρώτες φορές δίνει ασφάλεια στο παιδί.

Τέταρτος κανόνας, εξηγούμε στο παιδί ότι δεν πειραματιζόμαστε στο σπίτι με πράγματα που δεν ξέρουμε και μπορεί να μας βλάψουν. Δώστε παραδείγματα και εδώ, για τα κεριά, για τα εύφλεκτα υλικά και για την ηλεκτρική ή όχι κουζίνα, εξηγήστε στο παιδί την επικινδυνότητα όλων αυτών.

Τέλος, μπορείτε να βγάλετε στο παιδί ένα πρόγραμμα για τις ώρες που θα λείπετε αλλά μην απογοητευτείτε αν δεν το ακολουθήσει, ποίος άλλωστε το ακολούθησε όταν έμενε μόνος στο σπίτι??? Κανείς!!!

Καλή σας αρχή!!!!