Διάσπαση προσοχής- αυτισμός: Ένα γιλέκο που... διχάζει δίνει τη λύση

Από την Μαρία Ροδίτη

Διαμάχη έχει ξεσπάσει τις τελευταίες μέρες στη Γερμανία ανάμεσα σε γονείς, εκπαιδευτικούς και ψυχιάτρους, όσον αφορά τη χρήση ειδικών γιλέκων γεμισμένα με άμμο σε μαθητές που πάσχουν από διάσπαση προσοχής και υπερκινητικότητας και σε αυτιστικά παιδιά.

Τα γερμανικά σχολεία ζητούν ολοένα και περισσότερο από τα απείθαρχα και υπερκινητικά παιδιά να φορούν βαριά γιλέκα με άμμο σε μια προσπάθεια να τα ηρεμήσουν και να τα κρατήσουν στις θέσεις τους, παρά τις ενστάσεις ορισμένων γονέων και ψυχιάτρων.

Τα γιλέκα άμμου ζυγίζουν μεταξύ 1,2 και 6 κιλών, κοστίζουν από 140€  έως 170€ και χρησιμοποιούνται ήδη σε 200 σχολεία σε ολόκληρη τη Γερμανία.

Ένας αυξανόμενος αριθμός παιδιών διαγιγνώσκεται με  διαταραχή υπερκινητικότητας και ελλειμματικής προσοχής (ADHD) κάθε χρόνο στη Γερμανία, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Τα σχολεία που χρησιμοποιούν τα γιλέκα υποστηρίζουν ότι είναι ένας απλός τρόπος αντιμετώπισης του φαινομένου, καθώς και μια πιο ήπια και λιγότερο περίπλοκη μορφή θεραπείας από φάρμακα, όπως η Ritalin (μεθυλφαινιδάτη).

Οι υπέρμαχοι αυτών των γιλέκων αναφέρουν ότι έχουν παρατηρήσει μια αξιοσημείωτη αλλαγή συμπεριφοράς σε πολλά από τα παιδιά που τα φορούν, ισχυριζόμενοι ότι τα βαριά γιλέκα περιορίζουν την ανησυχία των παιδιών. «Αρέσει πολύ στα παιδιά  να φορούν τα γιλέκα και κανένα δεν αναγκάζεται να το φορέσει  παρά τη θέλησή του», δήλωσε η Gerhild de Wall, η οποία διδάσκει σε σχολείο του Αμβούργου.

Στην αντίπερα όχθη υπάρχουν και οι επικριτές, οι οποίοι αναφέρουν ότι τα γιλέκα θυμίζουν τους ζουρλομανδύες, που χρησιμοποιούνται για να περιορίζουν τους βίαιους ασθενείς στα ψυχιατρικά νοσοκομεία και κινδυνεύουν να στιγματίσουν τους χρήστες τους.

Ένας γονέας, μάλιστα, εξέφρασε την οργή του για τη χρήση των γιλέκων, ξεσπώντας με μία ανάρτηση στο Facebook: «Θα ήταν καλύτερο να αποφύγουμε τέτοιες μεθόδους βασανισμού. Πώς μπορείτε να πείτε σε ένα παιδί ‘’είσαι άρρωστος και ως τιμωρία πρέπει να φορέσεις  αυτό το σακάκι γεμάτο με άμμο, που δεν είναι μόνο σωματικός πόνος, αλλά θα σε κάνει να μοιάζεις σαν ηλίθιος μπροστά στην υπόλοιπη τάξη;’’ Νομίζω ότι μερικοί άνθρωποι το έχουν χάσει λίγο».

Από την άλλη πλευρά, η Barbara Truller-Voigt, η μητέρα του εννιάχρονου Frederick από το Αμβούργο, είναι πεπεισμένη ότι η χρήση του γιλέκου έχει θετική επιρροή στο γιο της, ο οποίος το φοράει τα τελευταία τρία χρόνια ως ένα είδος θεραπείας για την καταπολέμηση του συνδρόμου ADHD (υπερκινητικότητα και έλλειψη προσοχής). «Το φοράει μόνος του», αναφέρει «και έχει την αίσθηση ότι τον βοηθάει. Μπορεί να συγκεντρωθεί καλύτερα και είναι σε θέση να πάρει ενεργό μέρος στα μαθήματα, επειδή δεν ξοδεύει όλο το χρόνο προσπαθώντας να κρατήσει τα χέρια και τα πόδια του υπό έλεγχο».

Τα λόγια της μητέρας του τα επιβεβαιώνει και ο ίδιος ο Frederick: «Το γιλέκο με βοηθά να είμαι ήρεμος. Και όταν το φοράω, ο γραφικός μου χαρακτήρας βελτιώνεται. Δεν κάνω ορνιθοσκαλίσματα».

Τί λένε οι ειδικοί

Η  εκπαιδευτικός De Wall συνάντησε για πρώτη φορά τα γιλέκα όταν δίδαξε στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου χρησιμοποιούνται μερικές φορές για παιδιά με αυτισμό και αποκαλούνται είτε γιλέκα συμπίεσης είτε σακάκια συμπίεσης. Η ίδια τόνισε ότι τα γιλέκα αυτά βοηθούν τα παιδιά να έχουν μια καλύτερη αίσθηση του εαυτού τους, και αυτό με τη σειρά του τα βοηθά να συγκεντρωθούν». Η ίδια επεσήμανε ότι τα γιλέκα δεν θα πρέπει ποτέ να φορεθούν για περισσότερο από 30 λεπτά τη φορά, αλλά ισχυρίζεται ότι το βάρος τους δεν αποτελεί πρόβλημα για τα περισσότερα παιδιά, επειδή απλώνεται ομοιόμορφα στο άνω μέρος του σώματος. Η De Wall ανέφερε επίσης ότι υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός στο σχολείο όπου δίδασκε για το ποιος θα φορέσει το γιλέκο. «Οι μαθητές πηδούσαν από τη χαρά τους όταν τους δινόταν η ευκαιρία να το φορέσουν, γι 'αυτό και φροντίσαμε να αφήσουμε να το φορέσουν και παιδιά που δεν το είχαν ανάγκη. Αυτό πραγματικά βοήθησε στην εξάλειψη κάθε είδους διάκρισης και στιγματισμού απέναντι σε όσα παιδιά το φορούν, επειδή πραγματικά το χρειάζονται».

Ωστόσο, πολλοί ψυχίατροι είναι δύσπιστοι σχετικά με τη χρήση των γιλέκων, κυρίως γιατί δε γνωρίζουν τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματά τους. Ο Michael Schulte-Markwort, διευθυντής της παιδικής και νεανικής πανεπιστημιακής ψυχιατρικής κλινικής του Αμβούργου, δήλωσε στη γερμανική εφημερίδα Die Tageszeitung ότι τίθεται ζήτημα αμφισβήτησης ηθικής φύσεως,  όσον αφορά τα γιλέκα, καθώς θα μπορούσαν εύκολα να ερμηνευτούν ως μία θεραπεία που ταιριάζει σε όλες τις διαταραχές έλλειψης προσοχής και όχι ειδικά στο σύνδρομο ADHD. Ο ίδιος, μάλιστα, επέκρινε το γεγονός ότι στα σχολεία δόθηκε μεγάλη έμφαση στoν εξαναγκασμό ενός παιδιού να αλλάξει τη συμπεριφορά του, ώστε να ταιριάζει στην τάξη, παρά στην προσπάθεια εστίασης στα ατομικά προβλήματα του κάθε παιδιού.

Η Yvonne Gebauer, Υπουργός Παιδείας στη Βόρεια Ρηνανία, δήλωσε ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει τη χρήση των γιλέκων στην περιοχή της. «Πρόκειται για μια ασυνήθιστη μέθοδο, στην οποία δεν μπορώ παρά να ασκήσω κριτική», ανέφερε σε συνέντευξή της. «Δεν υπάρχουν ούτε εξακριβωμένα ευρήματα, ούτε μελέτες σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους».

Η κύρια κατασκευάστρια εταιρεία γιλέκων άμμου στη Γερμανία, η Beluga Healthcare, δεν άργησε να απαντήσει σε αυτή τη «διαμάχη», επισημαίνοντας ότι η εταιρεία έχει φτιάξει γιλέκα για "χιλιάδες ευχαριστημένους πελάτες" και το κάνει εδώ και 18 χρόνια. Σε δηλώσεις του στην επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας, ο ιδιοκτήτης, Roland Turley, ανακοίνωσε: «Δε θέλουμε τα γιλέκα να θεωρηθούν ως μια μαγική λύση σε κάθε περίπτωση συγκέντρωσης διαταραχής που θα προκύπτει. Δε χρειάζεται κάθε ανήσυχο παιδί ένα γιλέκο άμμου. Τα παιδιά πρέπει να  φορούν τα γιλέκα οικειοθελώς και είναι απαραίτητο να έχουν ενημερωμένη διάγνωση από επαγγελματία θεραπευτή ή παιδίατρο». Παραδέχθηκε, τέλος, ότι δεν έχει διεξαχθεί μελέτη σχετικά με τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα των γιλέκων. «Προσπαθήσαμε να βρούμε ένα ινστιτούτο που να το κάνει, αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει ενδιαφέρον», συμπλήρωσε.